بسم الله الرحمن الرحيم . با سلام . اگر سر سال خمسي ،مقدار كمي مواد غذايي مانده باشد آيا پرداخت خمسش لازم است ؟ محل نزاع اين است كه آن مقدار كم عرفا ارزش دارد و دور ريخته نميشود اما كسي از ما نميخرد ( مثلا پسته درجه يك حدودا كيلويي 48000 تومان است و پسته درجه دو 42000 است ) ولي پسته اي كه از ما مانده چون مستقيم از درخت است و پسته هاي بعضا خراب هم دارد مغازه دارها حدودا گفتند كيلويي 25000 تومان است ولي ما نميخريم چون كسي از ما نميخرد اما عرفا ارزش دارد و دور ريخته نميشود .يا روغن مايع كه ده هزارتومان است 5 درصدش مانده كه عرفا دور ريخته نميشود اما كسي هم نميخرد ؟ آيا معاف از خمس است ؟ منظور از مقداركم چيست ؟ آيا ملاك ، قيمت است يا قابليت خريد و فروش است يا عرفي است ؟ آيات عظام سيستاني و مقام معظم رهبري

نام مرجع تقلید:

مقام معظم رهبری حضرت آیت الله العظمی خامنه ای و آیت الله سیستانی (حفظهما الله تعالی)

پاسخ:

با عرض سلام و ادب؛

مقام معظم رهبری حضرت آیت الله العظمی خامنه ای(حفظه الله تعالی):

به طور کلّی چیزهایی که عرفاً مالیت ندارند خمس نداشته و اگر مالیت داشته باشند خمس دارند. [1]

آیت الله سیستانی(حفظه الله تعالی):

اگر کالاهای مصرفی زندگی مثل مواد خوراکی، عطر، لوازم بهداشتی (خمیر دندان، شامپو، صابون)  که در سر سال زیاد می آید چنانچه فرد نمی توانسته کمتر از آن مقدار را تهیه نماید و به تعبیری مقدار خریداری شده کمترین مقداری است که از نظر کمیت در بازار فروخته می‌شود مثلاً کوچک‌ترین عطر موجود در بازار را که مورد استفاده‌اش بوده خریده خمس ندارد، امّا اگر بیشتر از آن تهیه کرده و مقداری اضافی آمده است مقدار باقیمانده چنانچه قیمت داشته باشد هر چند اندک خمس دارد و امّا اگر مقدار باقیمانده اصلاً قیمت و ارزش مالی ندارد لازم نیست خمس آن پرداخت گردد و تشخیص و تطبیق موضوع بر عهده  مکلّف است. [2]

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

[1] استفتاء خصوصی مکتوب از معظم له، شماره استفتاء: 7067

[2] توضیح المسائل جامع، ج1، ص655، م2318  –  مسائل خمس و زکات، ص 27، م 26 –  استفتاء خصوصی مکتوب از معظم له –  استفتاء خصوصی و بحث علمی شفاهی از معظم له در نجف اشرف