سؤال:

 سلام علیکم.بنده ی حقیر مدتهای مدیدی است پیرامون یک موضوع فقهی مشغول تحقیق و مداقه هستم و خواستم نظر شما را هم در این رابطه بدانم که البته اگر مساله را به طور دقیق و مفصل توضیح دهید سپاسگزارتان میشوم چراکه این سوال خیلی ذهنم را مشغول کرده تا حدی که چندین وقت است که نتوانسته ام کارهای عادی روزمره ی خود را انجام دهم و درگیر تحقیق در این موضوع بوده ام.و مساله این است که شما استحضار دارید که اغلب فقهای اصولی(حفظهم الله تعالی) در رساله های عملیه ی خود مطرح میکنند که:تقلید ابتدایی از مجتهد میت جایز نیست" حال حق بنده به عنوان یک مکلف مسلمان شیعی این هست که بدانم چرا نتوانم از فقهای بزرگی مانند فیض کاشانی(از اخباریون)- محقق اردبیلی و اعاظم دیگری از فقها(از اصولیون) در ازمنه ی ماضی که هم اهل صورت و هم اهل سیرت بوده اند تقلید کنم حال آنکه نامبردگان تقلید از میت را جایز میدانند و خواهشمندم بپذیرید که بنده ی حقیر و سایر مکلفین تا زمانی که برای شخص ما اقامه ی براهین نشده باشد نمیتوانیم این سخن را بپذیریم(البته میدانم که فقها در این باره دلایلی آورده اند اما در دروس خودشان و برای شگاگردان خود) اما برای عموم بنده کسی را ندیدم که توضیحی داده باشد به طور خلاصه سوال این بود که چرا کسی که تازه به سن تکلیف رسیده باید سخن "جایز" نیست را بپذیرد و سخن "جایز هست" را نپذیرد. اگر در جواب بفرمایید که اجماع فقهاست و باید احتیاط کرد عرض میکنم که محقق اردبیلی خلاف اجماع فتوا داده آیا جایز است به آثار او مراجعه کرده و از او تقلید کرد؟خواهشمندم راهنمایی بفرمایید.با تشکر

نام مرجع تقلید:

آیت الله العظمی سیستانی (حفظه الله تعالی)

پاسخ:

با عرض سلام و ادب؛

اولا لازم است دقت داشته باشید که هر فرد در هر عصر و زمان، مکلف است به علما و مراجع عصر خود برای فهم احکام و اعمال شرعی، مراجعه کند. همان طور که در دوران هر کدام از معصومین علیهم السلام، دستورات امام هر عصر ملاک عمل مسلمانان بود. لذا اینکه فتوای مراجع عصر را قبول نکردن و به نظر و فتوای علمای گذشته بدون توجه به نیازهای روز عمل نمودن، صحیح نخواهد بود.(دقت نمایید)

ثانیا پیروان مکتب اهل بیت(علیهم السلام) تقلید از عالم میّت را روا نمى دانند، بلکه مردم را به علماى حىّ ارجاع مى دهند، همان کسانى که با بهره گیرى از تجربیّات و علوم علماى گذشته و افزودن تجارب و دریافت هاى خود را بر آن، به تکامل و پیشرفت علم فقه کمک مى کنند. اصل حرمت تقلید از میّت، که مورد اجماع و اتّفاق پیروان این مکتب است، به خوبى ثابت مى کند که باب اجتهاد نزد آنها در هر زمان مفتوح بوده و فقهاى هر عصر وظیفه دارند با استفاده از علوم پیشینیان، افکار خود را بر آن بیفزایند و آنچه نزدیکتر به احکام الهى و مفاهیم آیات و روایات است، استخراج و استنباط کنند. ادلّه انفتاح در مسائل عقیدتى و اصول دین، بسیار روشن و واضح است و اما در مسائل فروع که مورد نظر است، مباحث و ادله ای وجود دارد که جهت مطالعه بیشتر در این زمینه و اطلاع از آنها می توانید به جلد اول کتاب «دائرة المعارف فقه مقارن» نوشته آیت الله مکارم شیرازی، ذیل عنوان "فصل سوم: معتقدان به انفتاح باب اجتهاد و ادلّه آنها" رجوع نموده یا اینجا را کلیک نمایید و عناوین بعدی آن مراجعه نمایید. [1]          http://makarem.ir/compilation/Reader.aspx?lid=0&mid=10744&pid=61816

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

[1] منهاج الصالحین، ج1، کتاب التقلید، ص10، م6 –  العروة الوثقی، ج1، کتاب الاجتهاد و التقلید، ص19، م9 – توضیح المسائل جامع، ج1، احکام تقلید، ص42، م4