اگر خانومی همسرش فوت کرده باشد و به خانواده ی همسرش به قرآن قسم خورده که تا فرزندانش ازدواج نکردند ازدواج نکند و حالا نیاز به ازدواج داشته باشد میتواند ازدواج کند و آیا قسمش درست می باشد؟

نام مرجع تقلید:

آیت الله العظمی وحید خراسانی (حفظه الله تعالی)

پاسخ:

با عرض سلام و ادب؛

به طور کلّی در قسم خوردن چند شرط لازم است؛ از جمله:

1) كارى را كه براى انجام آن قسم مى خورد بايد حرام يا مكروه نباشد ، و كارى را كه قسم مى خورد ترك كند بايد واجب يا مستحبّ نباشد و وجوب عمل به قسم متعلق به فعل يا ترك مباحى كه مصلحتى در دين يا دنيا در آن نباشد محلّ اشكال است. 
2) به يكى از اسم هاى خداوند عالم قسم بخورد كه به غير ذات مقدّس او گفته نمى شود ، مانند (خدا) و (الله) ؛ و قسم خوردن به قرآن یا نام مبارک پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) و ائمه اطهار (علیهم السلام) منعقد نمی شود و ترک آن کفاره ندارد.

لذا در فرض سوال، از آنجا که قسم ایشان رجحان شرعی نداشته و بلکه ظاهرا مرجوح بوده است[1]؛ و همچنین به قرآن قسم خورده است نه به خداوند متعال (و از ابتدا قصد تخلف نداشته است که حرمت تکلیفی داشته باشد)، قسم ایشان منعقد نشده و گناهی نکرده است و می تواند ازدواج نماید. [2]

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

[1] یعنی قسم خورده است که ازدواج را که فی نفسه مستحب مؤکّد است و بلکه اگر خوف افتادن به حرام داشته باشد واجب می شود، را ترک نماید.

[2] منهاج الصالحین، ج3، کتاب الایمان و النذور، الفصل الاول فی الیمین، ص 360، م1543 و 1544 –  توضیح المسائل، احکام قسم خوردن، ص719، م2735، مورد "دوم" و "سوم" – موسوعه فقهی تحقیقات و استفتائات واحد پاسخ به سوالات جامعة الزهرا (سلام الله علیها)، قم، مجموعه احکام 14، قسمت عهد و قسم، ص16