سؤال:

 با عرض سلام

1) من ازدواج کردم ولی هنوز در دوران عقد هستم.

دانشجو هستم،درآمدی ندارم و پدرم خرج مرا تأمین میکنند

آیا میتوانم برای هدیه هایی که میگیرم یک روز در سال را به عنوان سال خمسی انتخاب کنم یا باید برای هر هدیه ای که دریافت میکنم،جداگانه پس از گذشت یک سال اگر استفاده نشد،خمس بدهم؟

2) من ۴ ام شهریور را به عنوان سال خمسی انتخاب کرده بودم، پدرم چند روز قبل از ۴ شهریور،پولی را به عنوان خرجی و به مقدار نیازم، به من داده بودند، روز ۴ شهریور ،مقداری از آن پول باقی مانده بود،آیا مقدار باقیمانده خمس دارد؟

3) همچنین چند روز قبل از ۴ شهریور پدرم لباس،دارو و موارد دیگری را که به آنها نیاز داشتم برایم تهیه کرده بودند اما تا رسیدن روز ۴ شهریور هنوز لباس را استفاده نکرده بودم،و مقداری از دارو ها مانده بود،آیا خمس دارد؟

نام مرجع تقلید:

آیت الله العظمی سیستانی (حفظه الله تعالی)

پاسخ:

با عرض سلام و ادب؛

جواب1 تا 3: 

افراد غیر شاغل یعنی كسانی كه شغلی ندارند كه از آن مخارج زندگی را تحصیل كنند و از كمک دولت یا مردم استفاده می‌كنند یا آنکه اتّفاقاً سودی بدست می‌آورند، بعد از آنكه یک سال از موقعی كه آن فائده و سود را به دست آورده اند، بگذرد، باید خمس مقداری را كه از مخارج سالشان زیاد آمده بپردازند و می‌توانند برای هر منفعت و سودی، سال جداگانه ای در نظر بگیرند. (لذا چنین شخصی مخیر است بین اینکه یک سال خمسی قرار دهد و تمام اموال خود را که در سال گذشته _ ولو یک روز قبل _ به دست آورده، تخمیس نماید و یا میتواند برای هر یک از اموال، تا 12 ماه قمری خمس ندهد و بر هر مالی که یک سال قمری گذشت، بعد تخمیس نماید.)

شایان ذکر است؛ در مورد افراد غیرشاغل، زمان شروع سال خمسی برای هر درآمد، موقعی است که مالک آن درآمد می‌شوند و نه موقع تبدیل آن. به عنوان مثال، شخصی را در نظر بگیرید که شاغل نیست و از کمک فرزندانش زندگی خویش را اداره می‌کند. یکی از فرزندانش در تاریخ اول مهر ماه، به وی مبلغ 400,000 ریال هدیه می‌دهد. وی در تاریخ اول آذر ماه، با این مبلغ مقداری برنج خریداری می‌کند. او می‌تواند سال خمسی جداگانهای [1]  را برای این برنجها در نظر بگیرد اما ابتدای سال خمسی، زمان مالک شدن مبلغی که با آنها برنج را خریداری نموده - یعنی اول مهر ماه - می‌باشد و نه زمان تبدیل این مبلغ به برنج (اول آذر ماه). حال چنانچه تا اول مهر ماه سال آینده، این برنج ها باقی بماند، وی باید خمس مقدار باقی مانده را بپردازد. [2]

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

[1] غیر از سال یا سال‌هایی ‌که برای ‌هریک از اموال دیگرش قرار می‌‌دهد.

 [2] منهاج الصالحین، ج1، ص 368، م 1218  –  المسائل المنتخبة، ص 153، م 604  –  توضیح المسائل جامع، ج1، ص 648، م 2301 و 2302 –  مسائل خمس و زکات، ص 17، م 5 و 6