سؤال:

درآمد حاصل از کپی کردن کردن کتاب ، جزوه و ... ، هر چند چند صفحه از یک کتاب و ... ، باشد حلال است؟ با چه شرایطی مشکل شرعی ندارد؟

نام مرجع تقلید:

آیت الله سیستانی

پاسخ:

با عرض سلام و ادب؛

به طور کلی به نظر معظم له اگر در مورد حق تألیف، چاپ و نشر، رایت و کپی و مانند آن قانونی وجود دارد که تخلّف از آن جرم محسوب می شود و در صورت شکایت تعقیب و پیگرد قانونی دارد، رعایت آن قانون بنا بر فتوی لازم است. [1]

درنتیجه درفرض سوال، اگر برای چند صفحه کپی کردن قانونی نباشد و شرط ضمن العقدی هم با شما نشده باشد، این کار بلا مانع است.

و امّا اگر از این راه درآمدی کسب کنید، چنانچه قانونی در این زمینه نبوده باشد، اشکالی نداشته و مالک مبلغ میشوید. ولی چنانچه قانونی وجود دارد و کار شما باعث خسارت به تولید کننده یا پدید آورنده یا ناشر بشود، بنابر فتوا فعل حرام انجام داده اید ولی موجب ضمان یعنی  «دین و اشتغال ذمه» نمی شود ولی اگر «من له الولایة الشرعیة» [2] جریمه ای برای این کار تعیین نماید یا حکم جریمه را تنفیذ [3] کند، به لحاظ تکلیفی، اداء آن لازم است. [4]

اطلاع بیشتر از احکام مورد نظر (فیلم سخنرانی استاد در جمع دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد با عنوان احکام نرم افزار ها و حق نشر): 

برای اطلاع از احکام "حق چاپ و نشر کتب یا CD یا DVD و انتشار آن بدون رضایت" اینجا را کلیک نمایید.

برای اطلاع از احکام "نصب نرم افزار یا CD که حق چاپ آن محفوظ است بر روی هارد دستگاه" اینجا را کلیک نمایید.

برای اطلاع از احکام "خرید سی دی یا نرم افزارهای کرک شده (مثل وورد، ویندوز)" اینجا را کلیک نمایید.

برای اطلاع از احکام "کپی برداری از ایمیج یا سی دی یا نرم افزار" اینجا را کلیک نمایید.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

[1] استفتاء خصوصی کتبی از معظم له – نشریه پیام دین، نرم افزار 2 ، شماره14، ص 8  –  نقل شده از نماینده معظم له آیت الله حاج شیخ مهدی مروارید (زید عزه)

[2] کسی که ولایت شرعی دارد، فقیه جامع الشرایط

[3] امضاء و تأیید

[4] استفتاء خصوصی کتبی از نجف اشرف – نشریه پیام دین، نرم افزار 2 ، شماره14، ص 3 و  حق تالیف و نشر، ص 11