در ازدواج با دختر باکره ی بالغه ی غیر رشیده ، به فتوای تمام مراجع، اذن از ولیّ دختر [1] لازم است و بدون اذن ولیّ دختر، عقد باطل است.

امّا اگر دختر، باکره و رشیده و بالغه باشد و مصلحت خود را تشخیص دهد:

 امام راحل، آیات عظام: نوری همدانی [2] ، شبیری زنجانی:

 بنابر فتوا اذن لازم است (وضعاً و تکلیفاً [3] )

 

آیت‌الله سیستانی:

اگر در شئون زندگی با والدین است و با والدین زندگی می‌کنند و مستقل نیست، اذن ولی بنابر فتوا لازم است و اگر کلاً از خانواده جدا شده و عرفاً مستقل است و زندگی دیگری دارد، اذن بنا بر احتیاط، واجب است. (وضعاً و تکلیفاً)

 

مقام معظم رهبری، آیات عظام: وحید خراسانی،خوئی، تبریزی[4] ، اراکی، صافی گلپایگانی:

 بنابر احتیاط واجب اذن لازم است و بدون اذن ولّی، حکم به صحت عقد نمی‌شود (وضعاً و تکلیفاً)

 

آیت‌الله مکارم شیرازی:

این کار بدون کسب اجازه ولی دختر تکلیفاً جایز نیست و اذن پدر لازم است و اگر این کار شده، در صورت امکان به شکلی رضایت پدر را جلب کنید و در غیر این صورت، عقد آنان اشکال دارد و احتیاط واجب آنست که پسر باقی‌مانده مدّت را ببخشد از همدیگر جدا شوند اگر عقد دائم بوده، او را طلاق دهند . (تکلیفاً فتوا و وضعاً احتیاط واجب)

 

آیات عظام: فاضل لنکرانی، بهجت:

بنابر احتیاط اذن تکلیفاً  لازم است و اگر بدون اذن باشد هر چند کار حرامی کرده ولی عقد صحیح است. [5] (پس مقلدین این دو بزرگوار بنابر احتیاط واجب، حرام است بدون اذن ولی عقد را جاری کنند و لازم است اذن گرفته شود) [6]

 

شایان ذکر است در این مسأله فرقی بین عقد دائم یا موقت (متعه یا همان صیغه) نیست. حتی اگر در ضمن عقد شرط شود که همبستری صورت نگیرد (باز هم حکم همین است) [7]

نکته:

به فتوای تمام مراجع، اذن از ولیّ پسر لازم نیست، البته کار پسندیده و شایسته ای است. بله؛ اگر عدم اذن باعث ایذاء و ناراحتی والدین پسر شود و این ناراحتی از روی دلسوزی باشد، تکلیفاً اذن بر پسر لازم است. [8]           

                            

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

[1] مراد از ولیّ دختر در این بحث، پدر و یا جدّ پدری است و مادر و جدّ مادری و برادر و عمو ودایی و... را شامل نمی شود.

[2] نظر معظم له در سابق بر این بوده است که اذن از ولی بر دختر مستحب است؛ آنچنان که در کتاب هزار و یک مسأله فقهی (مجموعه استفتائات) ج 1، ص203، س 651 و ص 206، س 657 و در تعلیقات برکتاب شریف العروة الوثقی، ص463، فصل فی اولیاء العقد، م1 و همچنین رساله فارسی، چاپهای قدیم وجود دارد. ولکن از این نظر عدول کرده اند و فتوا بر وجوب اذن دارند.  توضیح المسائل فارسی، ص 473، م 2372 ، از چاپ سال 1386 به بعد –  استفتاء خصوصی شفاهی از معظم له –  استفتاء خصوصی کتبی از معظم له، شماره:  10672 –  استفتاء خصوصی کتبی از معظم له، شماره: 10100

[3]  یعنی اگر اذن نگیرند هم تکلیفاً کار حرامی انجام داده اند و هم وضعاً عقد باطل است.

[4]  در توضیح المسائل فارسی، ص 384، م 2385 فتوا دارند ولکن در منهاج الصالحین  ج3 ، م1237 و همچنین در استفتائات جدید، ج1، ص333، س1479 و 1480 و 1481 و همچنین در ج2، ص316و 317، س1309 و 1310 و ص321، س1324 این حکم را مبنی بر احتیاط وجوبی میدانند.

[5] آیت الله فاضل لنکرانی: و اگر ولیّ دختر، دختر را مطلق العنان و آزاد گذاشته و د شئون او دخالت نمیکند، اذن و اجازه او لازم نیست و همین که دختر بالغه رشیده باشد، یعنی مصلحت خویش را در امر ازدواج تشخیص دهد میتواند ازدواج کند.

[6] منهاج الصالحین آیت الله سیستانی، ج3، ص28، م67 –  منهاج الصالحین آیات عظام خویی، وحید خراسانی، ج3، ص297، م1237– هدایة العباد ایت الله صافی گلپایگانی، ج2، ص409، م2  –  العروة الوثقی، ج4، فصل فی اولیاء العقد، م1 –  تحریرالوسیله، ج2، ص 254، م2  – توضیح المسائل امام خمینی، فصل استفتائات جدید، بخش متفرقه، ص528، سوال پانزدهم –  الاحکام الواضحة، ص372، م1639 –  جامع المسائل، ج2، ص 448، س1255 –  المسائل الشرعیة آیت الله شبیری زنجانی، ص 542، م 2385 –  توضيح المسائل مراجع، ج 2، م 2376 – توضیح المسائل آیت الله وحید خراسانی، ص 657، م 2440 –  استفتاء مکتوب از مقام معظم رهبری، شماره  55349  –  سایت استانها،ویژه نمایندگان، شماره استفتاء: 501480  و  680621  –  استفتاءات آیت الله بهجت، ج4، ص 24، س 4627 و ص 25، س 4635  –   احکام ویژه (600 مسأله مورد نیاز) مطابق با فتاوای آیت الله مکارم شیرازی، ص47، م 50 –  بخشی از مسائل کثیرالابتلاء مطابق با فتاوای آیت الله مکارم شیرازی (ویژه نمایندگان)، م 105 و 107 –  موسسه فقهی تحقیقات و استفتائات واحد پاسخ به سوالات جامعة الزهرا (سلام الله علیها)، قم، مجموعه احکام 10، ص 25 تا 27

[7] منهاج الصالحین آیت الله سیستانی، ج3، ص28، م 68

[8] منهاج الصالحین آیت الله سیستانی، ج3، ص28، م 67 –  منهاج الصالحین آیات عظام خویی، وحید خراسانی، ج3، ص297، م1237– العروة الوثقی، ج4، فصل فی اولیاء العقد، م1