باز کردن تسبیح و دستمالهایی که به ضریح بسته شده چه حکمی دارد در صورت بازکردن حکم مجهول المالک یا لقطه را دارد؟

نام مرجع تقلید:

آیت الله العظمی سیستانی (حفظه الله تعالی)

پاسخ:

با عرض سلام و ادب؛

موارد مختلف است؛ ولی به طور کلّی بدون احراز رضایت از مالک و متولی تصرّف جایز نیست. و در صورت تصرّف حکم غصب را داشته و ید شما ضمانی می شود.

و امّا درصورت قبض آن تسبیح یا پارچه، اگر علم به رضایت صاحبان مال ندارید، لازم است آنها را پیدا کرده و رضایت آنها را جلب کرده یا کالا را به آنها تحویل دهید و اگر وسیله موجود نیست و آن را اتلاف نموده اید یا در نزدتان هر چند بدون تفریط و کوتاهی تلف گردد، ضامن آن هستید. و چنانچه کالای مذکور مثلی [1] است باید مثل آن را برگردانید و اگر قیمی است باید قیمت آن را از نقد رایج بپردازید.

ولی اگر صاحب یا صاحبان آن را نمی‏شناسید و برای شناختن آنان وسيله ‏ای ندارید و امیدی به پیدا کردن آنها هم ندارید، بايد آن کالا یا قیمتش را از طرف صاحب آن بابت ردّ مظالم به فقير بدهید و احتياط لازم آن است كه در اين كار از حاكم شرع اذن بگيرید.

و درصورت اعراض مالک و قبول و قبض متولی یا مأذونین از ناحیه متولی، چون ملک متولی شده، از آنجا که معلوم المالک است، لازم است به متولی برسانید.

شایان ذکر است؛ این مسأله هیچ ارتباطی با مبحث لقطه ندارد و احکام لقطه جاری نیست. [2]

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

[1] مثلی به چيزی می‏گويند  كه مثل و مانند آن از جهت خصوصياتی كه در جلب تقاضا تأثير دارد فراوان است ، ولی چيزی را كه می‏دهد بايد خصوصيات نوعی آن كه در جلب تقاضا تأثير دارد، مانند چيزی باشد كه آن را گرفته بوده  و از بين رفته است

[2]  توضیح المسائل جامع، ج 2، احکام مجهول المالک  –  منهاج الصالحین، ج2 ، ص 214، م 765  –   مسائل المنتخبه، ص 245، م 1169 –   ا ستفتاء خصوصی از معظم له