با سلام و خسته نباشید یک سوال دارم در خصوص خمس بنده حدود ۱۵ سالی ایست که دچار معلولیت شدید جسمی حرکتی شده و به بازنشستگی زود تر از موعد پزشکی نائل شدم سال مالی بنده نزدیک است و بنده از حقوق بازنشستگی استفاده میکنم و سه سر عائله دارم و تنها درآمدم از حقوقی است که خیلی هم کفاف زندگیم را نمی دهد و مجبورم با معلولیتی که از ناحیه پا و کمر دارم برای جبران خرج زندگی یه فعالیت کوچکی داشته که بعضی وقتها وجود دارد بعضی وقتها هم اون کار وجود ندارد علی ایحال از این شغل موقت یه خرده پولی برای مخارج زندگی ام که به مرور زمان اندوخته کردم که اونو برای کار های مهم از جمله اگه بتونم به سفر حج عمره و یا خرید یک ویلچر برقی و صرف کارهای ضروری زندگیم بکنم .

از طرفی هم یه منزل مسکونی و یک خودرو برای ترددم دارم و مال و املاکی اضافی ندارم میخواستم بدانم برای سال مالی ام اگر این پول تا 3 ماه دیگر خرج نشود حکم خمس ایکه به این میزان پس انداز تعلق میگیرد به چه صورت است ؟ ممنون

نام مرجع تقلید:

آیت الله العظمی سیستانی (حفظه الله تعالی)

پاسخ:

با عرض سلام و ادب؛

به طور کلّی درآمدهای انسان که پرداخت خمس آنها لازم است، دو نوع می‌باشد:

الف. درآمدهای کسبی: و آن تمام اموالی است که انسان از طریق تجارت یا صنعت، ‌كشاورزی  یا کارهای استخدامی و حقوق بگیری یا کارگری یا اجاره دادن منزل، مغازه یا وسیله یا شیئ دیگر، صید حیوانات دریازی یا خشکزی یا جمع آوری اشیاء مباح مثل گیاهان دارویی از بیابان‌ها و جنگل‌ها یا كسب های دیگر، بدست آورد، هرچند مثلاً نماز و روزه میتی را به جا آورده و اجرتی گرفته باشد.

ب. درآمدهای غیر کسبی: و آن تمام اموالی است که فرد از غیر کسب (شغل)، بدست آورد مثل مالی که به او هدیه یا بخشیده شده یا جایزه وپاداش داده شده یا مالی که با وصیت به او رسیده است. 

تمام موارد الف و ب چنانچه تا آخر سال در مؤونه مصرف نشود و از مخارج سال فرد و خانواده‌اش زیاد بیاید ، باید خمس آن داده شود.  حتی اگر به دلیل قناعت كردن یا صرفه جویی یا سخت گرفتن بر خود یا خانواده‌اش، چیزی از مخارج سال انسان زیاد بیاید، باید خمس آن را بدهد.

شایان ذکر است بعضی از موارد مثل دیه، ارث، مهریه، و... (استثنائاً) با تفصیلاتی خمس ندارد. [1]

برای اطلاع از حکم شرعی "خمس حقوق ماهیانه برای افرد بازنشسته / پاداش و سنوات کار بعد از بازنشستگی" اینجا را کلیک نمایید.  

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

[1] توضیح المسائل جامع، ج1، ص650 ، م2306 / همان، ص656 ، م2320 / مسائل خمس و زکات، ص19 تا ص 24، م10 تا23 / همان، ص27، م28