سؤال:

با سلام و عرض تحیات وافره. ضمن عرایضم صمیمانه و خاضعانه از ته قلبم از محضر مبارک مجموعه پاسخگویی خوبتون تشکر میکنم که با نهایت دقت و دلسوزی برای دفع شبهات ما جوانان وقت گذاشته و بی پاسخ نمیگذارید سوالات و شبهات دینی مان را. الهی هر چه از خدا میخواهین بشما فوق رغبتتان عنایت کنه. اين سوال شرعي اي كه براي شما تايپ كردم الآن رو از خيلي از طلبه هاي متخصص فقه و احكام پرسيدم و متاسفانه جواب هاي متناقضي از سوي آن عزيزان شنيدم و حتی گفتند: "که به ما چه که زنگ بزنیم از دفتر مرجع تقلیدت بپرسیم خودت زنگ بزن و بپرس والسلام"!! ازتون ميخواهم تمنا دارم استدعا دارم خواهش دارم در صورت صلاحدیدتان در حق برادر جوان حقیر دینی خود محبت کرده و اين سوال شرعی من را تلفني از دفتر آيت الله وحيد در شهر مقدس قم استفتا نماييد كه آيا مسئله شماره 4 از رساله عمليه آيت الله وحيد مصادق حال و روز من ميشود يا خير، سوال شرعي حقير بدين شرح است كه: من دچار کمی اختلالات وسواس فكري بوده و دارو مصرف میکنم و از دوران نوجوانی ام چون دیدم شهرت نام معظم له را برایم یقین شد ومقلد آیت الله وحید بعنوان مرجع اعلم از آن موقعه شدم و بار ديگر و متاسفانه از روی طمع در این زمان حال حاضر که الآن من جوانی 23 ساله ام براي انتخاب مرجع تقليد مجدد و بار دیگر از مجتهدشناسان درستکار و باتقوا و صاحب نام تحقيق كرده و بين معظم له و يه مرجع ديگر که مرجع فالاعلم ام بوده قبلا، به تعارض و معارض رسيده آيا شرعاً بايد اين شخص که خودمم و دچار کمی اختلالات وسواس فكري بوده و دارو مصرف میکنم آیا میبایست بين اين دو مرجع عمل به احتياط كنم یا مثل سابق روال قبل ام را ادامه داده و از همان مراجع انتخاب قبلم بعنوان مراجع اعلم و فالاعلم تقلید نمایم؟ فقط ازتون عاجزانه حقیرانه خواهش دارم در حق حقير لطف كرده و تلفني از دفتر آيت الله وحيد برايم استفتا نماييد و تكليف شرعيه ام را خدمت حقيرم لطفا ابلاغ بفرماييد تا خیالم راحت بشه که این جواب از سوی دفتر معظم له بوده. چون من قبلا از طریق سایت دفتر این سوال را ارسال کردم و جواب ندادند و تلفنی گفتند که ما جواب نمیدهیم به این سوالات. تو رو خدا خیال من برادر دینی و ایمانی تان را لطفا راحت کنید. الهی هر چه از خدا می خواهید فوق رغبتتان در حق تان بشما عنایت کند. الهی که خیر ببینید. فقط محبت کنید خدمت حقیرم عارض باشین که آیا برای حقیر محبت و لطف کرده و به دفتر آیت الله وحید زنگ زدید یاخیر برای این سوال و شبهه شرعیه ام(مرجع فلاعلم ام را هم قبلا ً به قول و سخن یکی از علمای طراز اول شیعه که درس خارج فقه و اصول در حوزه داره اطمینان کرده و آن مرجع را قبلا ً به عنوان مرجع فالاعلمم انتخاب کردم تا احتیاطاتی که آیت الله وحید در آن مسئله داده و برایم سخته انجام دادنش به فتوای فالاعلم رجوع نمایم)

نام مرجع تقلید:

آیت الله العظمی وحید خراسانی (حفظه الله تعالی)

پاسخ:

با عرض سلام و ادب؛

ابتدائاً به شما عرض کنیم: همانطور که می دانید، مجتهد و اعلم را از چند راه می توان شناخت:

اول: آن که خود انسان یقین کند، مثل آن که در مرتبه ای از علم باشد که بتواند مجتهد و اعلم را بشناسد.

دوم: آنکه دو نفر عالم عادل که می توانند مجتهد واعلم را تشخیص دهند، مجتهد یا اعلم بودن کسی را تصدیق کنند به شرط آنکه دو نفر عالم عادل دیگر با گفته آنان مخالفت ننمایند.

سوم: اقوی ثبوت اجتهاد و اعلمیت به گفته ثقه خبیر (شخص مورد اطمینانی که بتواند مجتهد و اعلم را شناخته و تشخیص دهد) است در صورتی که ظنّ بر خلاف گفته او نباشد.

چهارم: آنکه عده ای از اهل علم که می توانند مجتهد و اعلم را تشخیص دهند و از گفته آنان اطمینان پیدا شود، مجتهد بودن یا اعلم بودن کسی را تصدیق کنند. [1]

دقت نمایید؛ اگر دو نفر عالم عادل كه مى توانند اعلم را تشخيص دهند، اعلم بودن كسى را تصديق كنند به شرطى اعلميت ثابت مى شود كه دو نفر عالم عادل ديگر با گفته آنان مخالفت ننمايند. و در صورتى كه از گفته یکی از آنها، به اعلميت شخصى اطمينان پيدا كرده ايد ، مخالفت ديگران ضررى نمى رساند. و میتوانید از آن مرجع تقلید نمایید. [2]

و اما در مواردی که چند مجتهد اعلم با هم در نزد شما مساوی باشند در صورتی که در فتاوای مورد ابتلا علم به اختلاف ایشان داشته باشید (اگرچه اجمالاً) و علم یا حجّت شرعیّه ای بر تساوی آنها در علم داشته باشید باید به فتوای کسی که فتوای او مطابق با احتیاط است عمل کنید و چنانچه فتوای هیچ یک از آنان مطابق با احتیاط نباشد، مثل اینکه یکی فتوا به قصر (شکسته بودن نماز) داده و دیگری فتوا به تمام بدهد، باید به جمع بین آن دو احتیاط کنید؛ و اگر احتیاط ممکن نباشد (مثل اینکه یکی فتوا به وجوب عملی و دیگری فتوا به حرمت آن بدهد) یا مشقّت داشته باشد، بنابر احتیاط به فتوای کسی که ورع او در فتوا دادن بیشتر است عمل کنید و اگر در این جهت هم متساویند مخیّرید و می توانید به هریک از ایشان رجوع نمایید. [3]

شایان ذکر است؛ در صورتی که اخذ به احوط الاقوال یا احتیاط در جمع بین دو فتوی مشقت داشته باشد، میتوانید به فتوای کسی که ورع او در فتوی دادن بیشتر است عمل نمایید و اگر در این جهت مساویند در تقلید از ایشان مخیر هستید و ملاك مشقّت داشتن در جميع موارد مشقت شخصى است كه قابل درك بالوجدان است. چنانكه در باب تيمّم فرموده اند: (...اگر تهيه كردن آب يا استعمال آن به قدرى مشقت داشته باشد كه تحمّلش براى شخصى ميّسر نباشد...) لذا در خصوص مسائلى كه مشقّت دارید مخيّرید و در بقيّه مسائل بايد به احتياط اخذ نمایيد. [4]

ضمنا؛ عدول از مجتهد زنده به مجتهد زنده دیگر جایز نیست مگر اینکه مجتهد دوم ، أعلم باشد که در اینصورت عدول به او واجب می باشد. [5]

انشاالله خداوند متعال همه ما را از وساوس شیطان دور کند و شما هم دقت نمایید، اگر قلباً آیت الله وحید خراسانی برایتان اعلم هستند، تقلید از ایشان را ادامه دهید (و بر گزدن شما وظیفه ی دیگری نیست) و دیگر تحقیق و پیگیری نکنید که شیطان می خواهد امثال شما جوانان عزیز و پاک، دچار وسواس و سردر گمی در این مسائل ساده بشوید و از اصل دین و تکلیف باز بمانید.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

[1] منهاج الصالحین، ج2، کتاب التقلید، الصفحة الرقم الثالثة عشر، م20 – توضیح المسائل، احکام تقلید، ص192، م3 – احکام جوانان، ص37 و 38 – احکام مهاجران، ص99 و 100 –  سایت رسمی معظم له، فصل تقلید، س12 

 [2] منهاج الصالحین، ج2، کتاب التقلید، الصفحة الرقم الثالثة عشر، م20 – توضیح المسائل، احکام تقلید، ص192، م3 –  استفتاء معظم له، شماره استفتاء: 13477 – سایت رسمی معظم له،فصل تقلید، س13

 [3] منهاج الصالحین، ج2، کتاب التقلید، الصفحة الرقم الحادیة عشرة، م8 – توضیح المسائل، احکام تقلید، ص192، م4 – سایت رسمی معظم له، فصل تقلید، س5

 [4] منهاج الصالحین، ج2، کتاب التقلید، الصفحة الرقم الحادیة عشرة، م8 –  استفتاء معظم له، شماره استفتاء: 11102 –  سایت رسمی معظم له، فصل تقلید، س7

 [5] منهاج الصالحین، ج2، کتاب التقلید، الصفحة الرقم الثانیة عشرة، م14 –  احکام جوانان، ص237، س2 – احکام مهاجران، ص289، س2  – سایت رسمی معظم له، فصل تقلید، س10