مصرف گوشت کبوتر - پروش کبوتر در منزل [خوردنی ها و آشامیدنی ها] [صید و ذباحه]

سؤال:

 سلام علیکم بر شما بزرگواران و خدمتگزاران دین مبین اسلام

آیا مصرف گوشت کبوتر (دراین زمان که میشود گوشت مرغ و یا خروس نیز تهیه کرد) که شخصا آنها را به همین قصد پرورش میدهم بلحاظ فقهی وهمچنین بلحاظ اخلاقی موردی دارد یانه؟ (اینجانب کبوتر را در خانه و فقط برای گوشت مصرفی پرورش میدهم نه موارد دیگر). اجرکم عندالله

 

نام مرجع تقلید:

آیت الله العظمی سیستانی (حفظه الله تعالی)

 

پاسخ:

با عرض سلام و ادب؛ کبوتر جزء حیوانات حلال گوشت است و خوردن گوشت آن بعد از ذبح شرعی اشکال ندارد. [1]

بله در بعضی از روایات کشتن و ذبح حیوانی که انسان خودش پرورش داده، مکروه شمرده شده است. (البته خوردن گوشتش مکروه نیست، بلکه این کراهت مختص ذبح توسط صاحبش می باشد.) [2]

نگه‌داری کبوتر، از جمله کارهایی است که هم رواج بسیاری میان ملت‌های مختلف دارد و هم طبع انسانی با آن سازش دارد.

اما در بحث دینی، باید میان دو موضوع نگه‌داری از کبوتر و کبوتربازی، تفاوت قائل شد. کبوتر‌بازی مقوله‌ای جدای از نگه‌داری کبوتر است و حکمشان نیز متفاوت است. کبوتر‌بازی اگرچه به خودی خود و بدون مزاحمت برای دیگران، بنا به حکم اولیه، اشکالی ندارد و حرمتی برایش ذکر نشده؛ اما استحبابی نیز ندارد. اما در مورد نگه‌داشتن کبوتر؛ از روایات بر  می‌آید که نگه‌داشتن کبوتر مستحب بوده و دارای آثاری است. در ابتدای بحث روایاتی که نشان از نگه‌داری کبوتر در خانه امامان معصوم (علیهم السلام)  دارد، ذکر می‌شود.

نگه‌داری کبوتر توسط  ائمه اطهار (علیهم السلام):

براساس روایات، ائمه (علیهم السلام) در خانه خود از کبوترانی نگه‌داری می‌کردند و این نشان از نیکو بودن این عمل دارد:

روایت اول) نقل شده ابوحمزه ثمالى می‌گوید: نوه‌ام چند کبوتر داشت. من از خشم، کبوترهاى او را سر بریدم. [پس از مدتی] به مکه رفته و قبل از طلوع آفتاب پیش امام باقر(علیه السلام) رفتم. زمانی که آفتاب طلوع کرد، کبوتر بسیارى در آن‌جا دیدم، با خود گفتم مسائلى از او بپرسم و جواب‌هایش را بنویسم با این حال در فکر کارى بودم که در کوفه انجام دادم و بدون دلیل آن کبوترها را سر بریدم و پیش خود گفتم: اگر در کبوتر خیرى نبود، امام آنها را نگه نمی‌داشت، امام (علیه السلام) به من فرمود: «اى ابا حمزه! تو را چه شده!» گفتم: یابن رسول اللَّه خوب است، فرمود: «دلت جاى دیگر است؟» گفتم: آرى! به خدا و داستان سر بریدن کبوترها را گفتم و گفتم اکنون در عجبم از این همه کبوتر که شما دارید. فرمود: «کار بسیار بدی کردی...». [3]

روایت دوم) منقول است از عبد الکریم بن صالح: نزد امام صادق(علیه السلام) رفتم و دیدم سه کبوتر سرخ بر بسترش هستند و فضله انداختند گفتم: قربانت اینها بستر را آلوده کردند، فرمود: «مشکلی نیست، خوب است که در خانه باشند.» [4]

روایت سوم) روایت شده از محمّد بن کرامه: در خانه امام موسى بن جعفر (علیه السلام) یک جفت کبوتر دیدم که پَرهای آن سبز بود و اندکى سرخى داشت و ماده‏ سیاه بود و امام نان برایشان خُرد می‌کرد. [5]

علاوه بر اینها توصیه‌هایی نیز در مورد نگه‌داری کبوتر وجود دارد؛

نقل کرده اند از زید شحام: در نزد امام صادق (علیه السلام) صحبت از کبوتر شد و ایشان فرمودند: «آنها را در خانه‌هاى خود داشته باشید که محبوب هستند.» [6]

برای نگه‌داشتن کبوتر در خانه آثاری در روایات ذکر شده که در این‌جا به تعدادی از آنها اشاره می‌کنیم:

دور کردن اجنه و شیاطین از خانه

نقل شده که امام صادق (علیه السلام) فرمودند: «کبوتر از پرنده‌هاى پیغمبران است که در خانه خود داشتند و در هر خانه که باشند، آفت جن به اهل آن خانه نرسد؛ چون سفهاء جن در خانه بازى کنند، با کبوتر مشغول شوند و مردم را کاری ندارن.» [7]

و از امام صادق (علیه السلام) نقل دیگری نیز وجود دارد که صدای پَر زدن کبوتر، شیاطین را می‌راند. [8]

جلوگیری از نابودی خانه

روایت شده امام صادق(علیه السلام) فرمود: «إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یَدْفَعُ بِالْحَمَامِ عَنْ هَدَّةِ الدَّار». [9] خدای عزّ و جلّ به وسیله کبوتر از شکست  و نابودی خانه جلوگیری می‌کند. منظور از «هَدَّةِ الدَّارِ» هم می‌تواند به معنای نابودی خانه باشد و هم احتمال دارد منظور دفع ضرر از افراد ضعیف خانه چون زنان و فرزندان باشد. [10]

رفع تنهایی به وسیله کبوتر

نقل است مردى به پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) از هراس و تنهایی شکایت کرد. پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) به او فرمود: «یک جفت کبوتر بگیر.» [11]

روایت شده امام صادق (علیه السلام) فرمود: «کبوتر را در خانه پیش من بگذارید تا همدم من باشد.» [12]

شایان ذکر است، برای نگه داری کبوتر در منزل شایسته است داخل اتاق خود انسان نباشد و در طرف دیگر حیاط یا پشت بام یا ... نگهداری شود. [13]

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

[1]  منهاج الصالحین، ج3، کتاب الاطعمه و الاشربه، ص293، مورد 3، م883 – توضیح المسائل، ص533، م2582

[2]  منهاج الصالحین، ج3، کتاب الصید و الذباحه، الفصل الثانی، فی الذباحه و النحر، ص284، م867 – توضیح المسائل، ص526، م2558، مورد4

[3] عبد الله بن بسطام، حسین بن بسطام، طبّ الأئمة (علیهم السلام) ‏، محقق: خرسان، محمد مهدى‏، ص 111، قم‏، دار الشریف الرضی‏، چاپ دوم‏، 1411ق‏.

[4] کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، محقق، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 6، ص 548، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.

[5] طبرسی، حسن بن فضل، مکارم الاخلاق، ص 130، قم، شریف رضی، چاپ چهارم، 1412ق.

[6] الکافی، ج ‏6، ص 547؛ شیخ حرّ عاملی، وسائل الشیعة، ج 11، ص 517، قم، مؤسسه آل البیت (علیهم السلام)، چاپ اول، 1409ق.

[7] مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج 60، ص 93، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، 1403ق؛ شیخ حر عاملی، هدایة الأمة إلی أحکام الأئمة (علیهم السلام) ، ج 5، ص 127، مشهد، مجمع البحوث الإسلامیة، چاپ اول، 1414ق.

[8] شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، محقق، غفاری، علی اکبر، ج 3، ص 350، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1413ق.

[9] الکافی ، ج ‏6، ص 547.

[10] بحار الأنوار، ج ‏62، ص 19.

[11]  مکارم الأخلاق، ص 129.

[12] الکافی، ج ‏6، ص 548؛ فیض کاشانی، محمد محسن، الوافی، ج 20، ص 857، اصفهان، کتابخانه امام أمیر المؤمنین علی(علیه افضل صلاة المصلین)، چاپ اول، 1406ق.

[13] کلام آیت الله حکیم علّامه سید حسن ضیایی (حفظه الله تعالی) در کلاس طب المعصومین (علیهم السلام)