توضیح و جواب شبهات فتوای آیت الله مکارم شیرازی در باب برداشتن حجاب برای بانوان خارج کشور در صورت ضرورت [پوشش و حجاب]

 با عرض سلام و ادب محضر استاد بزرگ فقاهت، جناب حجت الاسلام و المسلمین راجی

جدیدا فتوایی از آیت الله مکارم شیرازی منتشر شده مبنی بر اینکه بانوان مسلمان میتوانند در کشورهای خارج برای رفتن به دانشگاه حجاب خود را برداشته و پای کلاس درس بروند.

لطفا صحت و یا عدم صحت این فتوا را بفرمایید.

و در صورت صحت آیا این فتوا مخالف صریح قرآن کریم نمیباشد که خداوند زنان مومنه را امر به حجاب میکند؟

و از آنجایی که حجاب جزء ضروریات دین است، منکر آن کافر و نجس است.

از زحمتکشان سایت وزین سراج کمال تشکر را دارم.

منتظر جواب از سوی خود استاد هستم.

 

نام مرجع تقلید:

آیت الله العظمی مکارم شیرازی (حفظه الله تعالی)

 

پاسخ:

با عرض سلام و ادب؛

قبل از ورود به پاسخ، باید به شما عرض شود که انسانها 3 دسته اند:

1) مجتهد، و به نظر خویش عمل مینماید.

2) محتاط؛ که عمل به احتیاط را شاکله ی زندگی خویش قرار داده است.

3) مقلِّد؛ که از یک مرجع خاص که به نظر وی اعلم بر دیگر مراجع می باشد، تقلید میکند. (مثل اکثر مردم)

 اگر کسی جزء گروه سوم بود، باید مطیع محض مرجع تقلیدش باشد و آن مرجع بزرگوار هر چه فرمود، (چه سخت و چه آسان – چه عجیب و چه واضح) بدون چون و چرا قبول نماید، چون او را حجّت و نماینده ولی عصر (عج الله تعالی فرجه الشریف) میداند. و اگر به مسأله ای برخورد که تا دلیلش را نداند عمل نمی کند، در واقع مقلد نیست و در کثیری از موارد گنه کار است.

امّا در خصوص سؤال حضرتعالی:

اولا: در متن سوال آورده اید:

جدیدا فتوایی از آیت الله مکارم شیرازی منتشر شده ...

باید به عرض برسانم که این فتوای جدید ایشان نیست، بلکه قریب بر 16 سال پیش، بلکه اسبق بر آن، این فتوا را اعلام کرده بودند، ولکن جدیداً به استماع مردم رسیده است. [1]

ثانیا: این حکم کلیّت ندارد و شامل زمان اضطرار [2] یا زمانی که واجب أَهمّی وجود داشته باشد[3]، میشود، آن هم به میزان رفع ضرورت و اضطرار.

لذا اگر میتواند فقط چادر را از سر بیرون بیاورد و حجاب کامل خود را رعایت نماید، دیگر حق بیرون گذاشتن مو را ندارد. یا اگر میتواند بخشی از موها را بپوشاند، حق باز گذاشتن کامل موهای خود را ندارد. یا اگر مجبور است سر را باز گذارد، حق باز گذاشتن گوش ها، گردن و... را ندارد یا مثلا نباید آرایش کند. یا... (فقط مقداری که ضرورت است، مجوز داده اند)

یا مثلا اگر میتواند از کلاه گیس استفاده نماید، باید این کار را انجام داده و نباید با موهای خود رفت و آمد نماید.

یا اگر این خانم میتواند، باید برای درس خواندن به کشورهایی سفر نماید که حجاب ممنوعیت قانونی ندارد.

لذا معظم له در استفتائی اینچنین آورده اند:

«شک نیست که حجاب بانوان در اسلام، از ضروریات این دین مبین است و حتی غیر مسلمانان نیز می دانند که این مسئله از احکام مسلّم اسلام می باشد و لذا در بسیاری از موارد، خود را ملزم می بینند که با آن کنار بیایند.

البته هر حکمی می تواند در مقام ضرورت، استثنایی داشته باشد، مثلا: اگر بانویی بیمار شد و پزشک همجنس حضور نداشت، ضرورت اقتضا می کند که به پزشک غیر همجنس مراجعه کند و معاینات او ممکن است بدون ترک حجاب، میسّر نشود؛ در چنین موردی از باب ضرورت و به مقدار ضرورت، اجازه کشف حجاب به آن بانوی مسلمان داده می شود.

و همچنین در مورد تحصیلات لازم که اگر نداشته باشد، با مشکلات مهمی (خودش یا جامعه اسلامی) مواجه می شود، به عنوان ضرورت، اجازه ترک حجاب داده می شود؛ آنهم به مقدار ضرورت یعنی در خصوص آنجا که الزام قطعی بر ترک حجاب است _ یعنی تا محل درس با حجاب می رود و در محوطه درس که الزام به ترک حجاب است، ترک می کند و در بازگشت بلافاصله حجاب را حفظ می کند.

با توجه به آنچه گفتیم، توضیح کافی برای فتوای گذشته داده شد. امیدواریم همه عزیزان به وظیفه شرعی خود در این امر عمل کنند و ان شاء الله سوء استفاده ای از فتوای مذکور نشود.»

شایان ذکر است، انسان باید جامع بین باشد، لذا دقت شود که این فتوای معظم له برای 3-4 نفر نیست؛ بلکه برای مردم یک یا چند کشور است. اگر به عنوان نمونه در کشور ترکیه یا... درس خواندن با حجاب ممنوع باشد و تمام متدینین ما در خانه مانده و بی سواد بمانند و کفار و لاییک ها و از خدا بی خبران به مراتب عالیه برسند، این ضعف نیست؟ این دافعه از اسلام نیست؟

بله؛ مرجع فتوای خویش را برای هزاران نفر میدهد، ولی هر کس باید وظیفه شخصی خود را رعایت نماید.

شبهه و سوالات متعددی که در پی منتشر شدن حکم آیت الله مکارم شیرازی مبنی بر برداشتن حجاب برای بانوان خارج کشور در صورت «ضرورت»، در شبکه ها دست بدست میشود که متاسفانه نوعاً بدلیل بی اطلاعی دلسوزان دین، نیز بین متدینین دست به دست میشود، از جمله:

آیت الله مکارم شیرازی، در صورت "الزام دانشگاه خارج از کشور به ترک حجاب"، این اجازه را به "متدینین" داد تا آنان به این شرط، بتوانند حجاب را رعایت نکنند.

خب میشه پرسید از ایشون اگر دانشگاه خارج الزام به نخواندن نماز، نفی حج، نفی ولایت، نفی آیات قرآن، نفی حرام بودن مشروب، نفی حرام بودن زنا و... کردند حضرت آیت الله باز هم اجازه تایید می دهند؟!!!

نظر شما را به پاسخ این شبهه جلب میکنیم:

متاسفانه نویسنده این پیام و امثال آن خودشان را عالم تر از آیت الله مکارم شیرازی دانسته اند!

۱- چرا که کسی که با علم فقه شیعه آشنایی داشته باشد میداند که یک مرجع تقلید هیچ وقت، دقت بفرمایید هیچوقت، از خودش حکمی را صادر نمیکند و فتاوای مراجع شیعه تماما بر اساس اصول اجتهادی برآمده از منابع دینی است!!

بنابراین اینکه چه آیت الله مکارم و چه هر مرجع دیگر شیعه این فتوا را بدهند حتما بر اساس مستنداتی است که در منابع دینی ما موجود است هر چند امثال ما (مقلدان) که آشنا به اصول فقه و اجتهاد نیستیم آن را دور از ذهن بدانیم.

۲- مقلدان بزرگوار باید توجه داشته باشند که احکام یک چیز با احکام همان چیز در حالت «ضرورت» ممکن است بسیار فرق داشته باشد، به عنوان مثال در قرآن حکیم خداوند متعال حرمت خوردن مردار و گوشت خوک را بصراحت اعلام میکند اما همین حکم در حالت «ضرورت» به خوردن بمقدار «ضرورت» و زنده ماندن فرد، تغییر میکند.

و یا خداوند سبحان در جایی میفرماید «و لاتقربوا الزنا» وطبق ایات زناکار حد میخورد. اما همین قران کریم باز در جای دیگر میفرماید «خداوند نسبت به زنانی که مجبور به زنا بوده اند، بخشنده است» که حکم در حالت ضرورت یعنی عفو را بیان میفرماید، (یعنی در حالت عادی حد و در حالت اجبار بخشش!)

یا مثلا نماز خواندن مکلّف در حالت تمام برهنه در صورتیکه امکان دسترسی به لباس به هیچ عنوان نداشته باشند.. ببینید بنابراین خداوند حکیم نیز در جاییکه مسالهٔ مهمتری در میان است راه دیگری برای مکلفان قرار داده است. (اهمّ و مهم)

۳- ضمن اینکه مقلدین محترم دقت بفرمایند آنچه که آیت الله (حفظه الله تعالی) به آن فتوا دادند یعنی برداشت حجاب در صورت ضرورت، را نباید با موارد دیگر مانند خوردن شراب یا زنا یا غیره مقایسه کنند درست نیست

بنابراین ضمن اینکه این کار حضرات برای خودشان اشتباه میباشد (قیاس احکام فقهی)، قطعا اینکار ترویج اهانت و سست کردن و تضعیف جایگاه علمی مراجع عظام و شکل گیری شبهه در ذهن مخاطبان میباشد. (که قطعاٍ در پیشگاه الهی مسئول میباشند)

۴- بزرگواران دقت بفرمایند که حضرت ایت الله مکارم شیرازی (حفظه الله تعالی) نیز باقید «ضرورت» (درخطر بودن منافع جامعه) این کار را اجازه داده اند که البته واژهٔ صحیح تر آن استخراج کرده اند میباشد (یعنی با توجه به منابع دینی استخراج کرده اند) و حضرات نفرمایند کو؟! کجاست آن منبع دینی که چنین اجازه ای را داده باشد؟!

چرا که این نقطه دقیقا مکان آشکار شدن تفاوت یک مرجع تقلید و یک مقلد است که آنچه را که مقلد توانایی و تخصص کشف و استنباط آن را ندارد، یک مرجع دارا میباشد.

۵- نکتهٔ بسیار مهمی که در این میان مهم است نیز، سوء استفادهٔ معاندین احکام و فقاهت اسلامی است که در پوشش متدینین این سوالات را مطرح و در نهایت از این حکم، برای سخیف کردن جایگاه مراجع تقلید و در نهایت برای سست کردن عقاید دینی مردم (مانند جا انداختن این مساله که مراجع حکم را از سوی خودشان صادر میکنند) استفاده میکنند.

بنابراین بزرگواران تحت عنوان دلسوزی برای دین، از دامن زدن به این دست شبهات در ذهن مخاطبان میلیونی شبکه های اجتماعی، استغفار کرده بپرهیزند.

و در انتها به چند نکته دقت شود:

1- بعضی از شیّادان و شیطان صفتان داخلی و خودی، به دنبال سوژه گرفتن از مراجع تقلید شیعه هستند، همان طور که در صدر اسلام دشمنان دنبال سوژه تبلیغاتی از معصومین (علیهم السلام) بودند.

2- آیت الله مکارم شیرازی، از آنجا که مرجعی انقلابی در عرصه های گوناگون می باشند، لذا یزیدان زمان مثل آمریکای جنایت کار و سگ نگهبانش اسرائیل غاصب و شبکه هایی از جمله BBC وقتی فهمیدند، جمهوری اسلامی ایران برای رویارویی با این بزرگ منصبان توخالی، احتیاجی به موشک های بالستیک و بمب اتمی و... ندارد بلکه با یک پا کوبیدن سربازان امام خامنه ای بر زمین، کاخ سفید بر سرشان ویران میشود، بر علیه سربازان ولی امر مسلمین جهان، من جمله این مرجع سیاست مدار برخاستند تا از این راه مرجعیت را سست کرده و خود را بالا بیاورند. و الا خودشان، بلکه هر عاقلی که ذره ای عقل داشته باشد میفهمد تا رهبر این مملکت ولی عصر (عج الله تعالی فرجه الشریف) است و در حال حاضر به تایید خودشان، سکّان این کشتی به دستان با کفایت امام خامنه ای است و سربازانی همچون مراجع معظم تقلید وجود دارند، با ناو وینسنس و سنگین ترین سلاح ها من جمله هارپ و موشک کروز و ترایدنت حریف این مرز و بوم نمی شوند، لذا به ترور شخصیتی برخاستند. (و الا چرا اشکالی به مراجع ضد این نظام نمیگیرند، بلکه آنها را تایید کرده و هزینه های میلیارد دلاری از انگلستان و پایتخت دشمنان شیعه هدیه میدهند)

3- معظم له، از آنجا که مرجعی مخالف فرقه ضاله مضلّه وهابیت بوده و با جان و دل از مکتب حقّه تشیع دفاع مینمایند، و شبکه ها و سایت های مختلفی در باب جواب دهی به شبهات این شیاطین و تقویت مکتب جعفری را زیر نظر دارند، لذا مخالفین و وهابیت خبیث، قصدش ترور شخصیتی ایشان و امثالهم میباشد تا بدین وسیله مقدمه نابودی تشیع را فراهم آورند و لذا انواع جوک ها و طنز ها و تهمت ها و مسخره کردن ها و... را برای این بزرگ مرد انجام میدهد و متاسفانه بعضی از بچه شیعیان هم ناخواسته بجای مقابله، به تایید این شیاطین پرداخته و آنها را ترویج می نمایند.

يُرِيدُونَ لِيُطْفِؤُا نُورَ اللَّهِ بِأَفْواهِهِمْ‏ و اللَّهُ مُتِمُّ نُورِه‏ وَ لَو کَرِهَ الکَافِرُونَ. [5]

و در حدیثی در ذیل آیه شریفه منقول است:

يُرِيدُونَ لِيُطْفِئُوا وَلَايَةَ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ (عَلَيْهِ السَّلَامُ) بِأَفْوَاهِهِمْ وَ اللَّهُ مُتِمُّ الْإِمَامَة. [6]

امید است خداوند به همه ما بصیرت واقعی عنایت فرماید. [7]

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

[1] به عنوان مثال در کتاب احکام بانوان (مطابق با فتوای معظم له) در ص 186، س 680 این سوال آمده است (که چاپ اول آن سال 1380 بوده است.)

متن سوال:

وظیفه خواهران مسلمان دانشجوی ترکیه را نسبت به «رعایت حجاب» در فرض های ذیل بیان فرمایید:

1-  شرط طیّ کردن تمام ترم های دانشجویی در دانشگاه های تحت مدیریت لاییک ها، رعایت نکردن حجاب شرعی است.

2) شرط اتمام چند ترم باقیمانده از رشته خاصّی در دانشگاه رعایت نکردن حجاب است.

جواب: با توجه به اینکه اگر دختران مسلمان و متدین دروس عالی را نخوانند تنها افراد بی بند و بار و لا مذهب پست های مهم را اشغال می کنند، به افراد متدین اجازه داده می شود که حجاب را در خصوص مواردی که ضرورت دارد، رعایت نکنند ولی در غیر موارد، حتما مراعات نمایند.         « احکام بانوان، ص 186، س 680 »

[2] مثلا خوف جانی برای عدم حضورش در دانشگاه میباشد . به عنوان مثال، پدر یا برادر یا شوهر او را میکشند یا به صورتی که تحملش بر وی حرجی است، او را تنبیه میکنند. یا ...

[3] مثلا به تشخیص خودش، درس خواندن برایش واجب عینی است به صورتی که اهم بر رعایت حجاب است. و عقل و شرع میگوید در دَوَران امر بین اهم و مهم، اهم را عمل نما. (که به حسب موارد و افراد فرق میکند. ولی بر نوع مردم، این یقین احراز نمیشود.)

[4] سایت رسمی معظم له

[5] سوره مبارکه صف، آیه شریفه 8

[6] کافی، ج1، ص 196 –  البرهان فی تفسیر القرآن، ج 5، ص 365 –  تفسیر نور الثقلین، ج 5، ص 316

[7] احکام بانوان، ص 186، س 680 –   سایت رسمی معظم له –  مکالمه خصوصی شفاهی با نماینده معظم له