منو

سه شنبه, 29 اسفند 1402 - Tue 03 19 2024

A+ A A-

نتورک مارکتینگ (بازاریابی شبکه ای) همراه با اختلاف نظر مراجع معظم تقلید [معاملات]

سؤال:

محضر مبارک مراجع معظم تقلید (مدّ ظلّهم)

سلام علیکم

چنانکه مستحضرید، پس از ممنوعیت فعالیت شرکت‌های هرمی، و برای کسب منافع بازاریابی شبکه‌ای، شورای عالی امنیت ملی، وزارت بازرگانی را موظف کرد تا در خصوص ساماندهی و نظارت بر فعالان در حوزه بازاریابی شبکه‌ای از طریق نظام صنفی اقدام لازم را انجام دهد؛ که این مهم در تاریخ 1388/9/18 با تصویب قانون «تأسیس و فعالیت بازاریابی شبکه‌ای» (پیوست شماره 1) توسط معاون توسعه بازرگانی داخلی وزارت بازرگانی، تحقق یافت و پس از تصویب این قانون، فعالیت شرکت‌های بازاریابی شبکه‌ای با مجوز رسمی از نهادهای مربوطه شروع شد،امّا با توجّه به عدم فتوای صریح اکثر مراجع عظام تقلید در مورد بازاریابی شبکه‌ای، مکلّفین با سردرگمی مواجه شده‌اند.

از آنجا که فعالیت بازاریابی شبکه‌ای در کشورهای بزرگ و صنعتی با مجوز رسمی در حال انجام است، حقوق‌دانان و اقتصاددانان برای تفاوت گذاشتن میان بازاریابی شبکه‌ای و هرمی بیش از 20 تفاوت مهم (پیوست شماره 2) و همچنین برای تشخیص این دو نوع بازاریابی 12 آزمون، ارائه کرده‌اند. (پیوست شماره 3) که بخشی از این تفاوت‌ها در تعریف ذیل آمده است: بازاریابی شبکه‌ای، روشی برای عرضه کالا به مشتری بازاریاب است که ضمنِ تأمینِ مایحتاج مردم، محلِ درآمد جانبی ایشان نیز می‌تواند باشد. بازاریابی هرمی، هنری برای تحریک افراد به خرید محصول می‌باشد؛ حتی اگر آن محصول موردِ نیازِ خریدار نباشد.

برای اطلاع از پیوست ها و قوانین، اینجا را کلیک نمایید.

حال با توجّه به نکات مطرح شده، در متن و پیوست‌های ارسالی، مستدعی است بفرمایید: از نظر شما، آیا فعالیت در شرکت‌های بازاریابی شبکه‌ای چند سطحی مذکور ، صحیح است؟

 

نام مرجع تقلید:

همه مراجع

 

پاسخ:

با عرض سلام و ادب؛

مقام معظم رهبری :

 صورت شرعى ندارد و اين قبيل موارد بايد بر اساس قوانين مصوّب مجلس شوراى اسلامى و مورد  تأييد شوراى محترم نگهبان باشد و در صورت نبود چنين قانونى، لازم است از طريق مجارى آن اقدام شود. [1]

 

 

جواب از آیت الله سیستانی   (دفتر قم)

بسمه تعالى

حضرت آیت الله اجازه ورود در چنین معاملاتی را نمی دهند . و جهت توضیح بیشتر می توانید به دفتر ایشان در قم تماس بگیرید.  02537741415  موفق باشید

جواب از آیت الله سیستانی  ( ممهور به مهر  دفتر مشهد):

بسمه تعالی

 فعالیّت مذکور اجازه داده نمی شود  ولی در این مسأله می توانید به مجتهد  جامع  الشرایط  دیگر  با رعایت الأعلم فالأعلم  مراجعه نمایید. و الله العالم. [2]

 

جواب از آیت الله صافی گلپایگانی:

بسم الله الرحمن الرحیم    علیکم السلام ورحمه الله

 به طور کلی گرفتن مبلغ مشخصی در قبال فروش کالا و معرفی مشتری تحت عنوان جعاله مانعی ندارد ولی مطالبه وجه در قبال عملکرد افراد بعدی (که توسط بازاریاب اول معرفی شده اند) از جانب بازاریاب اول، وجه شرعی ندارد مگر آنکه خود شرکت با میل خود چیزی پرداخت کند. والله العالم [3]

 

جواب از آیت الله شبیری زنجانی:    

 بازاریابی شبکه ای تنها در صورت وجود همه شرائط ذیل جائز است:

1. معامله در آن واقعی و واجد شرائط صحت باشد.

2. سود در مقابل کار حلال مثل معرفی مشتری - هر چند با واسطه - پرداخت شود.

3. تمام مراجع قانونی آن را مجاز بدانند و در عمل هم شرکت، قوانین را رعایت کند.

4. فاقد هرگونه مفسده اقتصادی باشد لذا بازاریابی شبکه ای اگر شبیه معاملات شرکت های هرمی مانند گلدکوئیست باشد اشکال دارد.

با توجه به توضیحات فوق، شاید مورد کمی از شرکت های این چنینی پیدا شود که ضوابط فوق در مورد آنها موجود باشد لذا توصیه اکید می شود، حتی در فرض جواز هم از چنین معاملاتی اجتناب شود بنا بر این، احتیاط در ترک است. [4]

 

جواب از آيت الله مدرسي

بسم الله الرحمن الرحيم     سلام عليكم

اخذ اجرت در برابر تبليغ و بازاريابى براى كالاهايى كه اشكال شرعي ندارد، بلا مانع است به شرط آن كه محور كار عقد بيع و شراء باشد.  موفق باشيد [5]

 

جواب از آیت الله علوی گرگانی

بسمه تعالی

شرایط و قوانینی که در مملکت برای فعالیتهای بازاریابی شبکه ای قرار داده شده است بسیار خوب است و موارد مختلفی ازنگرانیهای علما را برطرف کرده است اما باید به یک نکته توحه کامل داشت و آن این است که : از نظر شرع مقدس هر پولی که رد و بدل می شود یا باید در مقابل کارو عملی باشد که دارای ارزش مادی و قابل احترام باشد و یا در مقابل تحویل کالا و یا خدمات باشد که در قالب عقد شرعی و بر اساس دستورات دینی باشد و بر همین اساس در فعالیتهای بازاریابی چنانچه در مقابل فروش کالا و یا آموزش و یا کلا هر عملی که در نزد عرف دارای ارزش مادی است و برای ان پول داده می شود، پولی دریافت شود و همچنین در راستای قوانین شرعی و مملکتی باشد این رد وبدل شدن پول مانعی ندارد اما اگر این عمل بدون انجام یکی از کارهای ذکر شده باشد این عمل حرام است و لذا در فعالیتهای شبکه ای هرمی در مرحله اول فرد به واسطه معرفی نفر دیگر پورسانتی را دریافت میکند که این موضوع مانعی ندارد اما فرد دوم هم چنانچه فرد سومی را معرفی کند باز به شخص اول پورسانتی داده می شود که این پورسانت بدون انجام فعالیت خاصی توسط فرد اول است و حرام می باشد حال با این مقدمه در مورد شبکه های بازریابی هم اگر به ازای فروش هر کالا و یا آموزش و یا فعالیت دارای ارزش مادی پولی به این بازاریاب داده شود مانعی ندارد اما اگر در مراحل بعدی افراد زیر شاخه بازریابی کنند اما به این فرد اول هم پولی داده شود حرام است با این مقدمه به جواب سئوالات شما می پردازیم 1_چنانچه فرد بازاریاب سود خود را بواسطه هر عمل بازاریابی دریافت کند حلال است اما اگر نحوه ان مثل بازاریابی هرمی باشد که توضیح داده شد حرام است. [6]

 

جواب از آیت الله مکارم شیرازی:

با اهداء سلام و تحيت؛

تنها در صورتي که بازاريابي به صورت شبکه اي و زير مجموعه اي نباشد و سود حاصله فقط به بازارياب اول تعلق گيرد اشکالي ندارد و غير آن، اشکال دارد. البته ممکن است در طرح هاي جديد، بعضي از اشکالات اين کار برطرف شده باشد ولي هنوز اشکال اصلي که استفاده بازارياب هاي بالواسطه مي باشد و نوعي اکل مال به باطل است وجود دارد.

 دراین زمینه می توانید به کتاب ( بازاریابی شبکه ای یا کلاهبرداری مرموز) که در بخش تالیفات سایت ما زیر شاخه فلسفه احکام مراجعه فرمایید.

جواب دیگری از آیت الله مکارم شیرازی:

بسمه تعالی

از نظر ما هرگونه بازاریابی شبکه ای خلاف شرع است و دراین زمینه می توانید به کتاب (بازاریابی شبکه ای یا کلاهبرداری مرموز) که در بخش تألیفات سایت ما زیر شاخه فلسفه احکام مراجعه فرمایید [7]. [8]

 

آیت الله نوری همدانی:

بسمه تعالی

معاملات شبکه ای صورت شرعی ندارند. [9]

 

آیت الله وحید خراسانی:

بسمه تعالی

به نظر معظم له بنابر احتیاط واجب حرام است واین حکم قابل رجوع به مجتهد دیگری نیست. [10]

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

[1] پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری بخش استفتائات جدید ــ  سایت استانها، بخش نمایندگی ها ــ  استفتاء خصوصی کتبی از مراجع معظم تقلید

[2] استفتاء خصوصی کتبی از مراجع معظم تقلید

[3] استفتاء خصوصی کتبی از مراجع معظم تقلید

[4] استفتاء خصوصی کتبی از مراجع معظم تقلید

[5] استفتاء خصوصی کتبی از مراجع معظم تقلید

[6] استفتاء خصوصی کتبی از مراجع معظم تقلید

[7] استفتاء از سایت معظم له، کد رهگیری: 9301250204

[8] سؤال مجدّد از آیت الله مکارم:

سلام علیکم:  درمورد پرسشی که با کد رهگیری 9306010053 ثبت شده است، به اطلاع می رساند که مبالغی که به واسطه خریدهای سطوح دیگری به حساب شخص واریز می شود، به عنوان حقّ مدیریت و پی گیری برنامه ها، حضور در جلسات آموزش و خرید و عضوگیری و همچنین پیگیری خرید و ... است که شخص برای شرکت انجام می دهد در واقع این شخص وکیل شرکت در جهت عضوگیری جدید و پیگیری مشکلات آنها و واسطه میان شرکت و خریداران است. دریافت چنین مبلغی که با عنوان حق مدیریت آن را می شناسیم، باز هم اشکال دارد؟

پاسخ از آیت الله مکارم :

با اهداء سلام و تحيت؛

فریب این گونه توجیهات را نباید خورد اینها صوری است و در واقع عرفا کاری صورت نمی گیرد تا در مقابل عضو گیری سطوح دیگر مستحق دریافت اجرت باشد اگر واقعا کار مثبتی انجام می شود می تواند در مقابل آن کارها حق الزحمه بگیرد.

استفتاء از سایت معظم له، کد رهگیری: 9306030033

[9] استفتاء خصوصی از مراجع معظم تقلید، کد: 13891

[10] احکام مهاجران، ص 305، س 43 - استفتاء خصوصی از مراجع معظم تقلید، کد: 68772

 

 

 


مجوز استفاده از قالب مذهبی یاسین براي اين دامنه داده نشده , برای دریافت مجوز قالب بر روی لینک ، ( درخواست مجوز ) کلیک کنید