Notice: Use of undefined constant DS - assumed 'DS' in /var/www/html/fa/templates/kh_yasin/ftmyn/kh.framework.php on line 20

Notice: Undefined variable: KH_TEMPLATE_MODULE_STYLES in /var/www/html/fa/templates/kh_yasin/component.php on line 27
فروش سهمیه بنزین [مستحدثات] [معاملات]
Logo

فروش سهمیه بنزین [مستحدثات] [معاملات]

سؤال:

فروش سهمیه بنزین (چه در قبال دریافت مبلغ، و چه تبرعا و مجانی) چه حکمی دارد؟

در صورت امکان فتوای رهبری و آیت الله سیستانی و مکارم و شبیری و... را بیان نمایید. چون برای پاسخگویی نیازمندم.

ضمنا لطفا در پاسخ فقط نفرمایید قانون اگر اجازه دهد اشکال ندارد. بلکه مثل همیشه کامل و موضوع شناسی شده جواب دهید.

خیلی از استاد متشکرم

 

نام مرجع تقلید:

مقام معظم رهبری حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (حفظه الله تعالی)

 

پاسخ:

با عرض سلام و ادب؛

مقام معظم رهبری حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (حفظه الله تعالی):

به طور کلى تخلف از قوانین و مقررات نظام اسلامى جایز نیست و درآمد حاصله در فرض سؤال که طبق قانون منع از معامله شده ‏است، مشروعیت ندارد.‏ [1]

 

حضرت آیت الله العظمی سیستانی (حفظه الله تعالی):

اگر این کار خلاف قوانین و مقررات مصوبه باشد، اجازه داده نمی شود و موجب ضمان است.

و اگر خلاف مقررات نباشد، فی نفسه اشکال ندارد. [2]

 

حضرت آیت الله العظمی شبیری زنجانی (حفظه الله تعالی):

اگر قانونی در این زمینه وجود دارد با رعایت شرط اعلمیت نسبی در این مساله از مجتهد دیگر تقلید شود. [3]

 

آیت الله العظمی مکارم شیرازی(حفظه الله تعالی):

در صورتی که سهمیه شخصی باشد مانعی ندارد ولی اگر برای خدمات حمل و نقل عمومی باشد جایز نیست. [4]

 

قانون شرکت نفت در این زمینه: [5]

اما در این که آیا خلاف مقررات هست یا خیر:

بنابر صحبتی که از طرف بخش استفتائات مقام معظم رهبری با شرکت نفت و مسئولین مربوطه ی وضع قانون در این زمینه انجام دادیم، فرمودند قانون بر این است که:

الف) نسبت به خودروهای شخصی:

واگذاری سهمیه بنزین، چه تبرعی و چه در قبال دریافت مبلغ پول اشکال ندارد و خلاف قانون نیست.

لذا خودروهای شخصی و موتور سیکلت هایی که شخصی استفاده می کنند مانعی ندارد.

ب) نسبت به تاکسی ها:

کلاً ممنوع است؛ چه واگذاری در قبال دریافت مبلغ نسبت به سهمیه بنزین و چه تبرعی بخواهند به دیگران واگذار کنند، ممنوع است و چنانچه تاکسیرانی متوجه شود، کارت سوخت توقیف می شود.

حتی استفاده شخصی از آن سهمیه در غیر آن تاکسی خلاف قوانین است. [6]

اما اگرشخص بخواهد مقداری از سهمیه باقیمانده را به تاکسیران دیگری مصرف کند که در همان مسیر وضع قانون و ارائه ی خدمات به مسافران (عام المنفعة مسافر کشی) استفاده شود، اینجا اشکال ندارد. [7]

ج) نسبت به وانت بارها:

تا این لحظه قانون و مقرراتی وضع نشده است. اما مسئولین مربوطه در صدد هستند تا چند ماه آینده قوانینی را نسبت به مقدار سوخت این خودروها وضع نمایند.

در نتیجه: این افراد آزاد هستند و در منطقة الفراغ قرار دارند. و فعلاً (تا قبل از وضع قانون) می توانند سهمیه خود را به دیگری بدهند.

شایان ذکر است: این حق سهمیه بنزین حق شرعی نیست، بلکه حقوق قانونی هستند.

و از آنجایی که بسیاری از فقهاء معظم تقلید از جمله آیت الله العظمی سیستانی قائل بر این مساله شرعی هستند بیع و خرید و فروش حق باطل است [8] ، و حتی عده ای صلح آن هم اشکال می گیرند، لذا بیعش اشکال دارد.

بلکه آنچه صحیح است، رفع الید از حق اختصاص است؛ بدین معنا که در ازای مبلغ معین از حق قانونی خودم دست بر می دارم و اجازه می دهم از سهمیه بنزین من استفاده کند.

لذا رفع الید در ازای اینکه فرد مبلغی را به ما تملیک کند و در ملکیت ما در بیاورد، اشکال نخواهد داشت.

البته عده ای مثل آیات عظام شبیری زنجانی، مکارم شیرازی و... در فرض سوال، خرید و فروش بنزین را (با صرف نظر از وجود قانونی در این زمینه) اشکال نمی گیرند؛ همچنان که رفع الید از حق اختصاص را اشکال نمی گیرند. [9]

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

[1]  سایت استانها، ویژه نمایندگان مقام معظم رهبری، بخش سوالات نمایندگی ها، با استفاده از استفتاء شماره: 791299 و استفتاء شماره: 819105  و استفتاء شماره: 659468 و استفتاء شماره: 582591 و استفتاء شماره:509866 و استفتاء شماره: 456182 و استفتاء شماره: 432028 و استفتاء شماره: 399258 و استفتاء شماره: 644824 و استفتاء شماره:374194  / آموزش مصور احکام، با استفاده از ص58 / جزوه ی جواب های ثابت مقام معظم رهبری، ویژه نمایندگان، ص15، با استفاده از م 117 / استفتاء خصوصی از معظم له، شماره استفتاء: Bun34dcyxBg / سایت نفت نیوز، استفتاء از آیت الله خامنه‌ای در فروش سهمیه بنزین به دیگران / استفتاء خصوصی از نماینده ی معظم له

[2] بحث مطرح شده در جلسه هم اندیشی در دفتر آیت الله سیستانی با حضور نمایندگان ویژه ایشان و مجتهدین معظم (حفظهم الله تعالی) / استفتاء خصوصی شفاهی از رئیس هیئت استفتائات معظم له / استفتاء خصوصی شفاهی از نماینده ی معظم له / الفقه للمغتربین، الباب الثانی: فقه المعاملات، الفصل الثالث: التعامل مع القوانین النافذة فی دول المهجر، ص118، بااستفاده از م235 / استفتائات آیت الله سیستانی، ویژه نمایندگان، دفتر قم، ص48 / استفتائات فارسی، ج1، ص377 ، با استفاده از س458 / همان، ج2، ص399 و 400، با استفاده از س550 و 552نشریه پیام دین، شماره 14، عنوان نرم افزار، ج2، با استفاده از ص8موسوعه فقهی تحقیقات و استفتائات واحد پاسخ به سوالات جامعة الزهرا (سلام الله علیها)، قم، مجموعه احکام 9، قسمت حقوق، با استفاده از ص22 / سایت کلیشه (سایت اختصاصی آیت الله سیستانی)، ویژه نمایندگان معظم له، بخش "کلیشه" / همان، بخش استفتائات نجف، با استفاده از س41001 / همان، بخش "ایمیل های نجف"

 [3] استفتاء خصوصی از سایت رسمی معظم له، سوال شماره 72310

[4] استفتاء خصوصی از سایت رسمی معظم له، کد رهگیری : 9809210053

[5] مورخ 14 ربیع الثانی 1441 مصادف با 20 آذر 1398 برابر با 11 دسامبر 2019

[6] مثلا شخصی هم تاکسی دارد برای مسافرکشی و هم خودروی شخصی دارد و بخواهد کارت سوخت تاکسی را برای وسیله ی نقلی دیگرش که شخصی هست استفاده کند. این خلاف قانون می شود.

[7] مثلاً یک تاکسیرانی پیر مرد است و یا خرجی زندگی اش کم است و نمی خواهد (یا حال و حوصله ندارد) زیاد مسافر کشی کند و چند ساعت مختصر در روز مسافر کشی می کند. و لذا مابقی سهمیه اش که سر ماه می سوزد باقی است. حال در اینجا می تواند سهمیه بنزینش را به تاکسیران جوانی که شبانه روز کار می کند و سهمیه کم می آورد، در قبال دریافت مبلغی به وی واگذار کند، مشروط بر آنکه در همان مسیر وضع قانون و ارائه ی خدمات عمومی به مسافران و مردم هزینه شود.

[8] نظیر آنچه در حق التحجیر، حق سرقفلی، حق تقدیمی زمین های آستان قدس رضوی و... بیان نموده اند.

[9] منهاج الصالحین، ج2، کتاب التجارة، الفصل الثالث: شروط العوضین، ص44، قبل از م90 / بحث مطرح شده در جلسه هم اندیشی در دفتر آیت الله سیستانی با حضور نمایندگان ویژه ایشان و مجتهدین معظم (حفظهم الله تعالی) / استفتاء خصوصی شفاهی از رئیس هیئت استفتائات آیت الله العظمی سیستانی / استفتاء خصوصی شفاهی از نماینده ی آیت الله العظمی سیستانی / استفتاء خصوصی از سایت رسمی آیت الله العظمی شبیری زنجانی، سوال شماره: 72310 / استفتاء خصوصی از سایت رسمی آیت الله العظمی مکارم شیرازی، کد رهگیری: 9809210053

مدارک تمام مطالب و پاسخ به مسائلی که در این سایت می بینید در ارشیو مجموعه موجود است و در صورت لزوم قابل ارائه است