استفتائات زكات فطره (فطریه)- مطابق با فتوای آیت الله سیستانی [زکات فطره]

مطابق با فتاوای حضرت آیت الله العظمی سیستانی

سؤال:

فرموده‌اید: مالی را كه به قصد زكات فطره كنار می‌گذارند نمی‌توانند آن مال را با مال دیگر عوض كنند بلكه باید همان را برای فطره بدهند، حال گاهی بعضی از كسانی ‌كه روز عید فطر پای صندوق‌های زكات فطره در مساجد هستند نیاز به خُرد كردن پول پیدا می‌كنند مثلاً اگر زكات فطره هر نفر 800 تومان باشد و فرد مراجعه كننده 1000 تومان بدهد، او هزار تومان را داخل صندوق فطره انداخته و 200 تومان از زكات فطره موجود در صندوق كه مربوط به دیگران است به او می‌دهد آیا این كار جایز است؟ اگر مسئول صندوق تا به حال این ‌كار را می‌كرده و باقیمانده پول را از زكات به افراد می‌داده است چه وظیفه¬ای دارد؟

جواب:

این كار باید با اجازه حاكم شرع باشد و حاكم شرع می تواند كارهای گذشته را امضاء نماید.

 

سؤال:

آیا زكات فطره جمع‌آوری شده را برای امنیّت بیشتر می‌توان به حساب بانكی واریز كرد یا آنكه چون در حساب بانكی پول در گردش است به گونه ای که با پول‌های سایر حساب ها مخلوط می شود و در زكات فطره عینِ پول خصوصیت دارد، نمی‌توان آن را به حساب بانكی واریز كرد؟ اگر سال های قبل این كار را كرده وظیفه او چیست؟

سؤال:

این امر منوط به اجازه حاكم شرع است.

 

سؤال:

گاهی بعضی از مؤسّسات خیریّه، افرادی را برای جمع‌آوری زكات فطره به نقاط مختلف سطح شهر می‌فرستند و با آنان قرارداد می‌بندند كه هر مقدار زكات فطره جمع آوری كردید مثلاً 10 ‌درصد آن زكات فطره را بابت «سهم العاملین علیها» به عنوان اجرت كار و حقّ الزحمه، مال شما باشد، آیا این كار جایز است؟

جواب:

بنابر احتیاط واجب، مصرف زكات فطره، فقط فقراء و مساكین می باشد حتی در زكات مال هم صرف زكات در مورد عاملین باید تحت نظر امام علیه السلام یا نائب او صورت بگیرد لذا مؤسّسات خیریّه چنین اختیاری ندارند. و الله العالم.

 

سؤال:

امامزاده ای در شهرستان در حال بازسازی ساختمان می باشد، آیا می شود از محلّ زکات فطره به این بقعه مبارکه کمک نمود؟

جواب:

به طور کلّی زكات فطره بنابراحتیاط واجب، باید فقط به فقرا شیعه دارای شرایط شرعی استحقاق پرداخت شود و نمی توان آن را در سایر مصارف زکات مال  مصرف نمود.

 

سؤال:

ما هر روز در طول سال، شام برنج می خوریم و دو وقت دیگر یعنی صبح و عصر  (صبحانه و ناهار) نان می خوریم، فطره ماه مبارک رمضان را چه جوری حساب کنیم؟

جواب:

در صورتی که هر دو نوع (یعنی نان و برنج) در منطقه متعارف باشد با هرکدام می توانید حساب کنید .

 

سؤال:

هيئتي مذهبي مستقر در شهر مشهد براي احياء شعائر اسلامي و ارج نهادن به عظمت خون سيد الشهداء (علیه السلام) و ياران با وفايش، ملكي را براي احداث حسينيه خريداري نموده اند كه قسمتي از مبلغ ملك را بدهكار مي باشند و نظر به اينكه تمكّن مالي خريداران و اعضاء هيئت متوسلين در حال حاضر صفر مي باشد بفرمائيد آيا مي توان از محل فطريه براي تأمين دين مذكور هزينه نمود يا نه؟

جواب:

بنا براحتياط واجب فطريه فقط به فقیر مؤمن تعلق مي گيرد و صرف آن در حسينيه جايز نيست .

سؤال:

در حال حاضر مدت يك سال است كه به دليل شكايت همسر در عدم توانمندي در پرداخت مهريه زنداني مي باشد و تنها دخترشان به دليل فقدان سرپرست سرگردان است ، با عنايت به در پيش بودن عيد سعيد فطر، جمع آوري فطريه و پرداخت به دادگستري جهت آزادسازي ايشان چه حكمي دارد؟

جواب:

اگر فرد مزبور اهل نماز و ظاهرالصّلاح است و براي مخارج سالانه زندگي از قبيل خوراك و پوشاك و مسكن، كمبود و نياز دارد مي توانيد از باب زكات فطره به مقدار كمبود مخارج سالانه به او بدهيد و او حق دارد مبلغ مذكور را جهت مهريه به دادگستري بپردازد .

 

سؤال:

آیا می شود زکات فطره را در مدارس دینی و ترویج برنامه های عقائد و احکام مکتب اهل بیت‰ (علیهم السلام) صرف نمود؟

جواب:

به طور کلی بنا براحتیاط واجب مصرف زکات فطره فقط فقراء و مساکینی که شیعه دوازده امامی هستند می باشد لذا چنانچه طلاب مدرسه مذکور فقیر شرعی محسوب می شوند و شرایط استحقاق دریافت زکات را دارند می توانید عین مبلغ زکات فطره را (بدون تبدیل و تعویض آن به سایر اشیاء) به ایشان بدهید .

و اما صرف زکات فطره در هزینه های جاری مدرسه مثل حق الزحمه اساتید یا خرید کالا برای مدرسه یا تهیه کتاب و مانند آن بنا بر احتیاط واجب جایز نیست لکن مقلدین معظم له در این مساله می توانند با رعایت اعلم فالاعلم به مرجع تقلید دیگر مراجعه نمایند. [1]

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

[1] مسائل خمس و زکات، ص 224 و 225، س 35 و 36 و 37 –  استفتائات معظم له، ج1، ص 84 تا86، س 108 تا 115 –  استفتاء خصوصی کتبی از معظم له –  استفتائات موجود در آرشیو دفتر