مسائلی پیرامون چهارشنبه آخر سال شمسی (چهارشنبه سوری) و استفاده از ترقه و مواد محترقه [مناسبت ملی]

و استفاده از مواد محترقه

شهید مرتضی مطهری:

چهارشنبه آخر اسفند می شود، بسیاری از خانواده ها که باید بگوییم: خانواده های نادان، آتشی و هیزمی روشن می کنند، بعد آدم های سُر و مُر گُنده از روی آتش می پرند: ای آتش زردی من از تو، سرخی تو از من! این چقدر حماقت است که می پرسیم: چرا چنین می کنید؟ می گویند: این یک سنتی است میان ما مردم، از قدیم پدران ما چنین می کرده اند.

قرآن می گوید: " أولو کان آباؤهم لا یعقلون شیئاً". [1]

اگر هم پدران گذشته تان چنین کاری می کردند شما وقتی می بینید یک کار احمقانه است و دلیل حماقت پدران شماست رویش را بپوشانید، چرا این سند حماقت را سال به سال تجدید می کنید؟ این فقط یک سند حماقت است که کوشش می کنید این سند حماقت را همیشه زنده نگه دارید، ماییم که چنین پدر و مادر های احمقی داشته ایم " أولو کان آباؤهم لا یعقلون شیئاً " .[2]

 

سوال 1)

خرید و فروش ترقه و انجام چهارشنبه سوری و سیزده به در به اعتقاد نحسی 13 و احیای مظاهر ملی گرائی مانند تخت جمشید چگونه است؟

 

مقام معظم رهبری حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (حفظه الله تعالی)

چهار شنبه سوری و سیزده به در، مبنای عقلایی ندارد.

 

آیت الله العظمی بهجت:

این کارها مشروعیت ندارد.

 

آیت الله العظمی تبریزی:

هیچ یک از این امور رجحان شرعی ندارد و تشویق مردم به این مورد تشویق به دنیا و غافل کردن از آخرت است و اینکه تصور می کنند این امور مردم را به حفظ وطن و عزت وا می دارد تصوری باطل است. آنچه مردم را به عزت می رساند و به حفظ وطن وا می دارد ایمان است و بس.

 

آیت الله العظمی سیستانی:

اموری که به جامعه ضرر می زند و موجب ایذاء مردم است مانند استعمال ترقه و خرید و فروش آن، جایز نیست.

 

آیت الله العظمی صافی گلپایگانی:

اشکال دارد.

 

آیت الله العظمی فاضل لنکرانی:

در فرض مزبور که خطرات جانی و مالی دارد و موجب اذیت و آزار دیگران است و خلاف مقررات و قانون و نظام جامعه است جایز نیست.

 

آیت الله العظمی مکارم شیرازی:

این کارها شایسته ی مسلمانان نیست.

 

سوال 2)

استفاده از ترقه و مواد قابل انفجار و ساخت و خرید و فروش آن ها اعم از اینکه موجب آزار و اذیت شوند یا خیر، چه صورت دارد؟

 

مقام معظم رهبری حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (حفظه الله تعالی):

در صورتی که موجب اذیت و آزار دیگران باشد یا تبذیر مال محسوب شود و یا خلاف قانون و مقررات نظام جمهوری اسلامی باشد جایز نیست.

 

آیت الله العظمی بهجت:

در صورت ایذاء و آزار حرام است.

 

آیت الله العظمی تبریزی:

چنانچه بر خلاف مقررات باشد جایز نیست.

 

آیت الله العظمی سیستانی:

اگر موجب ترس يا خطر جانى شود جايز نيست و هم چنین اگر دولت منع کند حضرت آیت الله این گونه مقررات را که نفع جامعه در آن منظور شده تنفیذ می کنند.

شایان ذکر است اگر استعمال آن موجب ضرر زدن به مردم باشد از اين جهت كه ايجاد رعب و ناراحتى مى كند و گاهى خطرهاى بيشترى دارد بنا بر اين جزء آلات حرام است و خريد و فروش آن جايز نيست.

 

آیت الله العظمی صافی گلپایگانی:

اگر استفاده از آن ها موجب اذیت و آزار دیگران باشد جایز نیست و هم چنین خرید و فروش آن ها برای جهت مذکوره جایز نیست.

 

آیت الله العظمی فاضل لنکرانی:

موارد مذکور اگر موجب اذیت و آزار مسلمین شود جایز نیست و اگر در این زمینه مقرراتی وجود دارد باید مراعات شود.

 

آیت الله العظمی مکارم شیرازی:

جایز نیست. 

 

سوال 3)

زدن ترقه یا استفاده از مواد منفجره در برخی مناسبت ها اگر موجب ترس و سقط جنین یا ناراحتی اعصاب و روان افراد یا خسارت مالی گردد چه صورت دارد و آیا شخص نسبت به خسارت مالی و جانی و روحی و روانی افراد ضامن می باشد؟

 

مقام معظم رهبری حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (حفظه الله تعالی):

در فرض سوال جایز نیست و موجب ضمان است.

 

آیت الله العظمی بهجت:

این گونه کارهای بیهوده جایز نیست؛ چنانچه این اعمال خسارتی به دنبال داشته باشد ضامن است.

 

آیت الله العظمی تبریزی:

در صورتی که موجب وحشت یا اضرار شود حرام است و در صورت وقوع جنایت یا خسارت مالی شخص مباشر ضامن است و در مورد جنایات نابالغ به احکام دیات مراجعه شود.

 

آیت الله العظمی سیستانی:

اگر عرفاً مستند به وی باشد ضامن است.

 

آیت الله العظمی صافی گلپایگانی:

اصل این اعمال از جهت اسراف و نیز تشبه به آتش پرستان جایز نیست و چنانچه موجب ترس اشخاص شود حرمتش مؤکّد است و اگر موجب سقط جنین شود ضمانت نیز دارد و هم چنین اگر موجب خسارت مالی شود.

 

آیت الله العظمی فاضل لنکرانی:

اگر باعث خسارت شود ضمانت دارد.[3]

 

و در انتها به چند روایت که از وجود نازنین رسول مکرم اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) منقول شده است اشره می کنیم:

روایت اول)

أشدّ النّاس عذابا للنّاس في الدّنيا أشدّ النّاس عذابا عند اللَّه يوم القيامة. [4]

آنكه در دنيا مردم را بيشتر آزار كند در روز رستاخيز پيش خدا از همه مردم عذاب وى سخت‏تر است.

روایت دوم)

كلّ موذ في النّار. [5]

هر آزارگرى در جهنم است.

روایت سوم)

نحّ الأذى عن طريق المسلمين. [6]

آزار از راه مسلمانان دور كن.

 

برای اطلاع از مجازات: "ساخت، روش و واردات مواد آتش زا و مجازات اخلال گران آسایش عمومی در شب چهارشنبه سوری" اینجا را کلیک نمایید.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

[1] سوره شریفه بقره، آیه مبارکه 170

[2] کتاب خدا در زندگی انسان، ص64 / مسائل جدید از دیدگاه علماء و مراجع تقلید، ج4، ص179 و 180

[3] اجوبة الاستفتائات مقام معظم رهبری ، ص262، س1106 / احکام ویژه (600 مسأله مورد نیاز)، ص 106، م 349  / مسائل جدید از دیدگاه علماء و مراجع تقلید، ج1، ص156 / همان، ج3، ص175 / همان ، ج5، ص169 / نشریه پیام دین، نوروز 2، ص 10 تا 15 / هفته نامه فرهنگ اسلام ، ویژه نامه بهار1379، ص2 / سایت استانها، ویژه نمایندگان مقام معظم رهبری، بخش سوالات نمایندگی ها ، شماره استفتاء: 518355 / سایت کلیشه (سایت اختصاصی آیت الله سیستانی)، ویژه نمایندگان معظم له، بخش "ایمیل های نجف" و همچنین بخش "کلیشه" / سایت آیت الله صافی گلپایگانی، بخش استفتائات، س569

[4] نهج الفصاحة (مجموعه كلمات قصار حضرت رسول صلى الله عليه و آله)، ص213، ح302

[5] نهج الفصاحة (مجموعه كلمات قصار حضرت رسول صلى الله عليه و آله)، ص613، ح2171

[6] نهج الفصاحة (مجموعه كلمات قصار حضرت رسول صلى الله عليه و آله) ؛ ص785 ، ح3122