احکام نماز و روزه دانشجو [احکام دانشجویان] (بمناسبت 16 آذر ماه، روز دانشجو)

مطابق با فتوای مراجع معظم تقلید

 

 

 

مسأله 1)

مشهور مراجع معظم تقلید: دانشجویی که قصد اقامت دهه نکرده و 30 روز مردّد نیز در آن مکان باقی نمانده، محل مذکور مقرّ وی محسوب نمیشود و کثیرالسفر هم نیست؛ لذا نمازش شکسته و روزه بر وی حرام است.

مسأله 2)

مشهور مراجع معظم تقلید: چنانچه دانشجو قصد ماندن 10 روز به طور شرعی نماید، نمازش کامل است؛ همچنین اگر 30 روز مردّد در آن مکان باقی بماند بعد از آن نماز وی به صورت کامل است.

مسأله 3)

چنانچه محل  تحصیل دانشجو مقر و وطن موقت وی محسوب شود:

آیات عظام: خویی، تبریزی، وحید خراسانی، سیستانی، مکارم شیرازی:

مقر تحصیلی حکم وطن را دارد و لذا نمازش کامل است.[1]

آیات عظام: امام خمینی، فاضل لنکرانی، بهجت، اراکی، گلپایگانی، صافی گلپایگانی ، نوری همدانی:

مقرّ موقت تحصیلی حکم وطن را ندارد.

مقام معظم رهبری:

اگر اقامت دانشجو در محل تحصیل به گونه ای است که عرفا مسافر محسوب نمی شود، در آنجا نماز تمام و روزه صحیح است. (ولی در صورتی که عرفا مسافر محسوب می شود، اگر مدت زمان تحصیل حدود سه ماه ادامه دارد و در طول هفته _ غیر تعطیلات _ به جهت تحصیل مسافر هست و یا اگر مدت تحصیل طولانی است مثلا یک سال و در هر ده روز حد اقل یک سفر تحصیلی دارد، احتیاط واجب آن است که در محل تحصیل و رفت و برگشت برای تحصیل، نماز را هم تمام و هم شکسته بخواند و روزه را در ماه رمضان بگیرید و پس از ماه رمضان قضای روزه را در وطن بگیرد، در هر حال می تواند در این مسأله با رعایت الأعلم فالأعلم به مرجع جامع الشرایط دیگری رجوع کند.)

 

مسأله 4)

چناچه فرد برای تحصیل کثیر السفر باشد:

مشهور مراجع معظم تقلید: نماز کامل است

مقام معظم رهبری: بنابر احتیاط واجب نماز را هم شکسته و هم تمام بخواند.

برای مشاهده ی استفتائی از فتوای جدید مقام معظم رهبری اینجا را کلیک نمایید.

 

مسأله 5)

تعریف کثیر السفر که موجب آن نماز کامل می‌شود از قرار ذیل می‌باشد:

آیات عظام: مقام معظم رهبری، بهجت، فاضل لنکرانی، اراکی، گلپایگانی، صافی گلپایگانی، نوری همدانی:

کثیر السفر فردی است که هر 10 روز حداقل یک مسافرت به حد مسافت شرعی داشته باشد و بخواهد این امر را برای مدت معتنابه ادامه دهد. [2]

آیت الله سیستانی: کثیر السفر 2 شرط دارد (اگر هر دو شرط با هم بود فرد کثیر السفر می‌شود)

شرط اول: بخواهد برای مدّت قابل توجهی ادامه دهد که به فتوای ایشان حداقل 6 ماه در سال یا 3 ماه از دو سال یا بیشتر باشد.

شرط دوم: باید ضابطه و معیار سفرهایش به شرح ذیل باشد (یکی از 3 ضابطه)

 ‌ضابطه هفتگی: که سه روز یا دو روز و نیم در هفته در سفر است کثیر السفر می‌باشد. (اگر دو روز باشد بنا بر احتیاط جمع بخواند)

‌ضابطه ماهانه: اگر کسی که 10 روز در ماه (ثلث ماه) در سفر است که کثیر السفر می‌باشد هرچند پیاپی نباشد (8یا 9 روز در ماه: بنابر احتیاط جمع بخواند)

‌ضابطه عددی: کسی که 10 بار در ماه در 10 روز مختلف در سفر است، کثیر السفر می‌باشد هرچند پیاپی نباشد. (8یا 9 بار در ماه: بنابر احتیاط جمع بخواند)

نکته: دانشجویی که عنوان کثیر السفر بر وی بار می‌شود، دو هفته اول را بنابر احتیاط واجب جمع بخواند و از هفته سوم کامل است.

آیت‌الله مکارم شیرازی: حالات ذیل از مصادیق کثیر السفر می‌شود:

1) در مدّت زمان معین یک ماه، هر روز (هر چند بدون جمعه‌ها) رفت و آمد کند.

2) در مدت زمان 45 روز، 5 روز در هفته رفت و آمد کند.

3) در مدّت زمان 2 ماه و بیشتر، حداقل 3 روز در هفته (که مجموعاً 12 روز در ماه می‌شود) رفت و آمد کند.

نکته: دانشجویی که عنوان کثیر السفر بر او بار می‌شود؛ در اولین سفر (در صورتی که کمتر از 10 روز باشد) بنابر احتیاط واجب باید نماز را به صورت کامل بخواند و هم به صورت شکسته و اگر در ماه رمضان بود روزه بگیرد و بعد قضای آن را بجا آورد. [3]

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

[1] تذکر: مقدار زمانی که موجب تحقق مقر یا وطن می‌گردد:

آیت‌الله سیستانی: دانشجویی که تصمیم دارد مثلاً یک سال و نیم یا بیشتر در مکانی سکونت نماید (مثلاً از شنبه تا چهارشنبه به مقرّ دانشجویی بیاید و پنج شنبه و جمعه نزد خانواده‌اش به وطنش برگردد) در دو هفته اول، در صورتی که قصد اقامت 10 روز در مقر دانشجویی را ندارد، بنا بر احتیاط واجب نماز را جمع بخواند و بعد از آن نمازش در مقرّ دانشجویی کامل است. اما اگر قصد دارد کمتر از یک سال و نیم بماند، اگر 6 ‌ماه یا یک‌ سال و حتی یک سال و سه ماه باشد، حکم وطن را ندارد. و اگر بین یک سال و سه ماه تا یک سال و نیم باشد، بنابر احتیاط واجب احتیاط نماید.

 آیت‌الله مکارم شیرازی: دانشجویی که قصد دارد برای مدت طولانی در آنجا سکونت داشته باشد (مثلاً یک سال یا بیشتر) یا هفته ای حداقل 3 روز به مدت دو سال یا بیشتر در آنجا باشد، آنجا در حکم وطن خواهد بود.

[2] در اینکه این مدت معتنابه چقدر است، نظر مراجع معظم تقلید متفاوت است؛ به عنوان نمونه:

مقام معظم رهبری: کار موقت وی برای مدّت حدود 1 سال بخواهد ادامه دهد (از همان سفر اول نمازش کامل)

آیات عظام فاضل لنکرانی و بهجت: 3 ماه کافی است و اگر هرروز می‌رود یک ماه کافی است.

[3] توضیح المسائل جامع، ج1، ص 449 و 450، م 1581 و 1582 و 1583 /  توضیح المسائل مراجع، فصل نماز مسافر / استفتائات استانها، ویژه نمایندگان مقام معظم رهبری، بخش استفتائات نمایندگی ها، استفتاء شماره: 769648  و استفتاء شماره: 1036454 و استفتاء شماره: 856391 / استفتاء خصوصی از مراجع معظم تقلید