استفتائاتی پیرامون "غناء و موسیقی" مطابق با فتاوای آیت الله سیستانی

 استفتائاتی پیرامون "غناء و موسیقی"

مطابق با فتاوای حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مدّ ظله العالی)

سؤال: آیا خرید و فروش آلات موسیقی که برای بازی بچه­ها و آرام کردن آنها فراهم شده و همچنین، گوش دادن به آهنگ­های آنها جایز است، آیا بزرگسالان می­توانند از آنها استفاده کنند؟

جواب: اگر موسیقی حاصل از آنها همان موسیقی متناسب با مجالس لهو باشد، داد و ستد آنها جایز نیست و افراد بالغ و مکلّف نمی­توانند از آنها برای نواختن موسیقی لهوی استفاده کنند یا به موسیقی لهوی آن گوش فرا دهند و بنابر احتیاط واجب، بر ولیِّ بچه نابالغ، لازم است كه او را از گوش دادن به غنا و موسیقی لهوی باز دارد.

 

سؤال: كثیراً سؤال پیرامون موسیقی حلال و موسیقی حرام می‌شود، آیا می‌توانیم بگوییم: همانا موسیقی‌ای كه غرایز جنسی شهوانی را بر می‌انگیزد و بر إبتذال و عشق بازی تشویق و ترغیب می‌كند، موسیقی حرام است و موسیقی‌ای كه موجب آرامش اعصاب می‌شود یا راحتی در روح و روان ایجاد می‌كند یا موسیقی‌ای كه در أثناء فیلم عادتاً پخش می‌شود تا تأثیر صحنه را در افراد زیاد نماید یا موسیقی‌ای كه همراه بازی‌های ورزشی، در أثناء تمرین ورزشی پخش می‌شود یا موسیقی‌ای كه صحنه معیّنی را همراه ملالت و افسردگی و دلسردی از آن مجسّم می‌كند یا موسیقی‌ای كه باعث شور و هیجان می‌شود، موسیقی حلال هستند؟

جواب: موسیقی حرام، موسیقی‌ای است كه مناسب مجالس لهو باشد هر چند باعث تحریك غریزه جنسی نشود و موسیقی حلال، موسیقی‌ای است كه مناسب آن مجالس نیست هرچند باعث آرامش اعصاب نشود مثل موسیقی ارتش (مارش نظامی).

 

سؤال: كثیراً سؤال از غناء حلال و حرام می‌شود، آیا می‌توانیم بگوییم: خواندن غنایی كه غرایز جنسی شهوانی را برمی‌انگیزد و بر ابتذال و عشق‌بازی تشویق‌ و ترغیب می‌كند، غنای حرام است‌ و خواندن‌ غنایی كه موجب تحریك غرایز پست جنسی نمی‌شود بلكه روح و فكر شنونده را به سمت‌كمال یا امور معنوی‌سوق ‌می‌دهد مانند اشعار دینی‌كه‌ در مدح ‌پیامبر صلّی الله علیه و آله یا ائمه ‌اطهار علیهم‌السلام خوانده می‌شود یا سرودهای حماسی از نوع غنای حلال‌اند؟

جواب: غناء، حرام است و آن كلام لهوی است كه با سبك‌ها و الحان متعارف نزد اهل لهو خوانده می‌شود. قرائت قرآن كریم و أدعیه مباركه با این الحان هم حرام است و قرائت جز آن از كلام غیر لهوی مانند سرودها و مدایح به سبك‌ها و الحان غنایی، بنابر‌احتیاط‌‌واجب، جایز نیست.

 

سؤال: آیا فرقی بین موسیقی لهوی و موسیقی‌ای كه باعث آرامش خاطر می‌شود هست؟ آیا فرقی بین موسیقی لغو و بیهوده و موسیقی‌ای كه باعث برطرف شدن غم و اندوه می‌شود می­باشد؟

جواب: هیچ كدام از ایـن موارد ملاك نیستند بلكه ملاك در حرمت، مناسب بودن صوت حنجره و دهان یا اصوات ابزار موسیقی با مجالس لهو و آنچه متداول بین آنان است و در مجالسشان از آن استفاده می­كنند می­باشد، پس اگر كیفیت اصوات از این قبیل باشد، خواندن، نواختن و گوش دادن به آن جایز نیست هر چند هدف برطرف شدن غم و اندوه و آرام كردن خاطر باشد.

 

سؤال: اگر كسی غناء برای ‌او ایجاد تحریك نمی‌كند و در او تأثیر منفی نمی‌گذارد یا هیچ آهنگی برای او ایجاد تحریك نكند، گوش فرا دادن او به آن آواز غنایی یا موسیقی لهوی چه حكمی دارد؟

جواب: گوش دادن به غناء و آوای لهوی یا آهنگی كه در عرف مردم، موسیقی لهوی صدق كند، جایز نیست هر چند در انسان ‌تأثیر نگذارد.

 

سؤال:آیا گوش دادن به موسیقی­های مناسب مجالس گناه و آهنگ­های تند رادیو و تلویزیون­های اسلامی جایز است؟

جواب: پخش آهنگ و موسیقی از این رادیوها و تلویزیون­های اسلامی نشانه شرعی بر حلال بودن آن نیست و معیار تشخیص فردِ مكلّف است لذا اگر فرد موسیقی پخش شده را مناسب با مجالس لهو می­داند گوش دادن به آن جایز نیست.

 

سؤال: بعضی از رانندگان وسایل نقلیه از نوارهای موسیقی غناء و حرام استفاده می‌كنند، شنیدن صدای آن برای‌ كسانی كه سوار این وسیله نقلیه شده­اند چه حكمی دارد و آیا لازم است فرد خود را مشغول به كار دیگر نماید تا شنونده غنا نباشد و آیا نهی از منكر در این مورد لازم است؟

جواب: گوش دادن به غنا و موسیقی مناسب با مجالس لهو، حرام است لکن به گوش خوردن صدای موسیقیِ حرام و غنا فی نفسه حرام نیست، بنابراین اگر نا‌خواسته صدای موسیقی حرام و غنا به گوش او می­رسد، به خودی خود اشكال ندارد و در صورتی كه باز داشتن خود از گوش فرا دادن به غنا و موسیقی لهوی متوقّف بر مشغول شدن بر امر دیگری مثل خواندن كتاب، گفتن ذكر و مانند آن باشد، این كار لازم است و وظیفه امر به معروف و نهی از منكر با تحقّق شرایط آن، واجب است.

 

سؤال: موسیقی در پزشكی ممكن است به عنوان موسیقی درمانی برای درمان بیماری­ها به كار رود، آیا لازم است از معیار حرمت گفته شده تجاوز نشود؟

جواب: این فرض، نادر است و به هر حال اگر در موردی علاج بیماری كه درمان و معالجه آن لازم است به تشخیص پزشكان ثقه كه رعایت موازین شرعی را در نظر می­گیرند منحصر به استفاده از موسیقی باشد مثل موردی‌كه علاج و دوا منحصر به خوردن حرامی باشد، استفاده از آن به مقدار ضرورت جایز می‌شود.

 

سؤال: کرایه ‌دادن بلندگو به گروه‌های مطرب و موسیقی و کسب در آمد از این راه چگونه است؟

جواب: اگر به منظور استفاده‌های حرام مانند پخش موسیقی لهوی یا غنا كرایه داده می‌شود، کرایه ‌دادن و کرایه‌ گرفتن جایز نیست.

 

سؤال: نظر مباركتان در مورد گوش دادن مردان به نوارهای موسیقی و آواز خوانی با صدای زن چیست؟

جواب: گوش دادن به موسیقی­ای كه مناسب مجالس لهو باشد حرام است و اگر صدای زن باشد حرمت مؤكّد می‌شود. همچنان كه گوش دادن به این نوارها برای بانوان نیز جایز نیست.

 

سؤال: آیا آواز خواندن همسر برای شوهر خود به شكل غنایی جایز است یا خیر؟ 

جواب: جایز نیست.

 

سؤال: گوش دادن به غناء و نوارهای ترانه اگر باعث تمایل بیشتر انسان به همسرش شود چه حكمی دارد ؟

جواب: مجرّد افزایش تمایل به همسر مجوّز شرعی برای گوش دادن به غناء و موسیقی لهوی محسوب نمی‌شود.

 

سؤال: بعضی از خوانندگان، سبك را از اهل فسق می‌گیرند و در قالب آن سبك، قصایدی را در مدح معصومین علیهم ‌السلام می‌خوانند كه مضمون آن مخالف با مجالس لهو است و سبك آن مناسب آن مجالس است، آیا خواندن یا گوش دادن به این آوا حرام است؟

جواب: خواندن ‌مداحی ‌به لحن‌غنایی و گوش دادن ‌به آن، بنابر احتیاط ‌واجب، جایز نیست.

 

سؤال: اگر فردی كه مداح است بدون استفاده از دستگاه آمپلی‌فایر و سیستم صوتی بخواند سبك مداحی او لهوی شمرده نمی‌شود ولی وقتی با دستگاه آمپلی‌فایر خصوصاً از نوع اكوچنگ، مدح یا مرثیه‌ای را بخواند و ولوم دستگاه روی اكوی زیاد (باس) قرار گیرد و صدای مداح با اكو پخش گردد، دستگاه صوتی در سبك خواندن او تغییراتی در تكرار و لرزش صدا ایجاد كرده كه سبك خواندن او را عرفاً مبدَّل به سبك لهوی می‌نماید، آیا این نوع خواندن غناء است، حكم گوش دادن آن چیست؟

جواب: بنابر احتیاط واجب، حكم غناء را دارد.

درصورت اطلاع از فتاوای معظم له در باب " اجکام موسیقی"  اینجا را کلیک نمایید.