منو

جمعه, 10 فروردين 1403 - Fri 03 29 2024

A+ A A-

احكام معامله با بچّه ی ممیزِ نابالغ [معاملات]

"احكام معامله با بچّه ممیّزِ نابالغ"

مسأله: معامله با بچّه نابالغ چند صورت دارد که احکام آن در ذیل بیان می­شود:

الف. اگر بچّه نابالغ مستقل در معامله ­باشد و برای خود، شیئی را بخرد یا مالِ خود را بفروشد:

مرحوم امام، مقام معظم رهبری، آیات عظام فاضل، سیستانی، نوری همدانی: معامله با وی، باطل است هر چند ولیّ او راضی به انجام معامله بوده و به او اذن داده باشد مگر در اشیای كم قيمتی كه معامله بچّه مميّز نابالغ در آنها معمول و متعارف است. [1]

آیات عظام گلپایگانی، اراکی، خویی، تبریزی، وحید خراسانی، شبیری زنجانی: معامله با وی، باطل است هر چند ولیّ او راضی به انجام معامله بوده و به او اذن داده باشد یا آنکه شی مذکور از  اشیای كم قيمتی كه معامله بچّه مميّز نابالغ در آنها معمول و متعارف است باشد.

آیت الله بهجت: اگر بچۀ نابالغ چيزى را با اجازۀ پدر يا جدّ پدرى خود بخرد يا بفروشد، در صورتى كه ممیّز بوده و  بتواند قصد انشاء معامله كند، بنا بر اظهر معامله­اش صحيح است ولى اگر نمى‌تواند انشاء معامله نمايد و يا قبلًا نمى‌توانسته ولى حالا شك داريم كه مى‌تواند انشاء معامله كند يا نه، هر چند با اجازه ولىّ باشد معامله‌اش باطل است.

 

ب. اگر فرد با ولیّ بچّه نابالغ معامله نماید و بچّه نابالغ مميّز فقط صيغه معامله را جاری سازد، معامله در هر صورت،صحيح است و در این مورد فرقی نیست که مالی که فروخته می­شود یا خریداری می­گردد، مالِ بچّه نابالغ باشد که ولیّ­اش آن را از بابِ ولایتی که بر وی دارد می­فروشد یا با آن شیئی را خریداری می­کند، یا اینکه مالِ خودِ ولیّ بچّه باشد.

 

ج. اگر دو نفر بالغ با يكديگر معامله نمایند و بچّه نابالغ فقط وسيله و رابط باشد كه پول را به فروشنده برساند و کالا را به خریدار تحویل بدهد، معامله صحيح است هر چند آن بچّه، مميّز نباشد چون واقعاً دو نفر بالغ با هم معامله کرده­ اند.

 

د. اگر جنس يا پول، مالِ بچّه نابالغ نباشد بلکه مالِ ولیّ بچّه نابالغ یا فرد ديگری باشد و آن بچّه ممیّز بوده و به وكالت از طرف صاحبش، آن جنس را بفروشد و يا با آن پول به وكالت از طرف صاحبش، شیئی بخرد:

آیات عظام سیستانی، خویی، تبریزی، وحید خراسانی، شبیری زنجانی:

 معامله او صحيح است هر چند بچّه مميّز مستقل در تصرّف باشد و معامله انجام شده كم ارزش نباشد. [2]

مرحوم امام، مقام معظم رهبری، آیات عظام:‌فاضل، نوری همدانی:

معامله باطل است مگر در اشیای كم قيمتی كه معامله بچّه مميّز نابالغ در آنها معمول و متعارف است.

آیات عظام اراکی، گلپایگانی، صافی:

معامله باطل است.

آیت الله بهجت:

معامله اش صحیح است.

 

مسأله: اگر كسی با بچّه مميّز در صورتی كه معامله با آن صحيح نيست، معامله كند چنانچه جنس یا پولی که به بچه داده موجود است می تواند آن را پس بگیرد.

مرحوم امام، آیات عظام اراکی، گلپایگانی، صافی، مکارم، فاضل:

و چنانچه از بین رفته، نمی تواند از بچه یا ولیّ او آن را مطالبه نماید.

آیات عظام خویی، تبریزی، وحید خراسانی، شبیری زنجانی، نوری همدانی:

و چنانچه جنس یا پولی که به بچه داده از بین برود می­تواند از بچه بعد از بلوغش مطالبه نماید یا از ولیّش در صورتی که از اموال بچه در اختیار وی باشد، مطالبه نماید و اگر بچه ممیّز نباشد حق مطالبه از بچه یا ولیّ او را ندارد.

آیت الله سیستانی:

و چنانچه بچّه جنس يا پولی را كه به او داده است از بين ببرد، می‏تواند از ولیّ او، در صورتی که از اموال بچّه نابالغ در اختیار وی باشد، آن را مطالبه نمايد يا از خودِ بچّه بعد از بلوغش، مطالبه نمايد و اگر بچّه، مميّز نباشد يا مميّز باشد ولی خودش مال را تلف نكرده باشد بلكه نزد او تلف شده باشد هر چند در اثر اهمال يا تفريط او باشد، ضامن نيست.

 

مسأله: اگر فرد از بچّه نابالغ در صورتی كه معامله با او صحيح نيست، شیئی بخرد يا شیئی به او بفروشد، بايد جنس يا پولی را كه از او گرفته، به صاحب آن بدهد، يا از صاحبش رضايت بخواهد و جایز نیست آن را به خودِ بچّه نابالغ برگرداند و اگر صاحب آن را نمی‏شناسد و برای شناختن او هم وسيله‏ای ندارد، بايد شیئی را كه از بچه گرفته، از طرف صاحب آن (با اذن حاکم شرع) بابت ردّ مظالم به فقير بدهد.

مرحوم امام، گلپایگانی، صافی، اراکی، فاضل، نوری همدانی:

ولی اگر چیزی را که گرفته مال خود بچه نابالغ باشد، باید آن را به ولیّش برساند و اگر او را پیدا نکرد باید آن را به حاکم شرع بدهد. [3]

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

[1] معيار آن است كه شیء مورد معامله، الف. كم ارزش باشد. ب. تصدّی چنين معامله­ای برای بچّه نابالغ مميّز، متعارف و مرسوم باشد مثل معامله در حدّ هزار تومان يا دو هزار تومان.

[2] به عنوان مثال، اگر فرد بالغی دارای مغازه بقّالی بوده و فرزند نابالغ ممیّزش را از طرف خویش وکیل نماید تا اجناس موجود در مغازه را به وکالت از او بفروشد، در این صورت، معامله با بچّه نابالغ صحیح است هر چند کالای فروخته شده کم ارزش نباشد. همچنین اگر فرد بالغی مبلغی پول به فرزند نابالغ ممیّزش بدهد تا وی از مغازه بقّالی به وکالت از طرف پدرش با مال ایشان اجناسی را خریداری نماید، در این صورت نیز، معامله با بچّه نابالغ صحیح است هر چند کالای خریداری شده کم ارزش نباشد.

[3] تحریر الوسیله، ج 2، فصل کتاب المکاسب و المتاجر، القول فی شروط البیع، شرایط المتعاقدین، ص368، قبل از م1، الأمر الأول / منهاج الصالحین، ج 2، کتاب التجارة، الفصل الثانی: شروط المتعاقدین، ص25، م62، الشرط الاول / احکام اقتصادی اسلام، اداره پاسخگویی، ص72 و 73،  م110 تا 113 /  توضیح المسائل جامع، ج2 ، احکام معاملات، شرایط خریدار و فروشنده


مجوز استفاده از قالب مذهبی یاسین براي اين دامنه داده نشده , برای دریافت مجوز قالب بر روی لینک ، ( درخواست مجوز ) کلیک کنید